Του Στέλιου Παπαθανασόπουλου

Κάθε κόμμα που αναλαμβάνει την εξουσία ανάμεσα στους νόμους που προωθεί και ψηφίζει είναι κι ένας που αποπειράται να θέσει σε τάξη το τηλεοπτικό πεδίο. Έτσι και η παρούσα κυβέρνηση έδωσε προς διαβούλευση το νομοσχέδιο για τις αδειοδοτήσεις των τηλεοπτικών σταθμών, την ίδρυση της εταιρείας ψηφιακής παροχής  της ΕΡΤ και τις τηλεπικοινωνίες. Με το νομοσχέδιο επιδιώκεται η ρύθμιση της διαδικασίας αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών, η διασφάλιση της πολυφωνίας, η αντικειμενική ενημέρωση, η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, η απλούστευση της διαδικασίας αδειοδότησης και εν γένει η παροχή ποιοτικών τηλεοπτικών υπηρεσιών.

Θα πρέπει κανείς να επιβραβεύσει την προσπάθεια καθώς αποπειράται ύστερα από 25 χρόνια διαρκούς εκκρεμότητας να δοθεί ένα τέλος. Οι εισηγητές του αξιόλογου και φιλόδοξου νομοσχεδίου προβαίνουν σωστά στη διάκριση ανάμεσα στον «πάροχο δικτύου» και στον «πάροχο περιεχομένου», για τους οποίους καθιερώνεται η υποχρέωση να είναι διαφορετικά νομικά πρόσωπα, όπως άλλωστε προβλέπεται και από την ευρωπαϊκή οδηγία 2002/21/ΕΚ και τον Νόμο 3592/2007.

Ωστόσο, δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στην προσπάθεια ρύθμισης της ψηφιακής εποχής με μια λογική που διέτρεχε την εποχή της αναλογικής τηλεόρασης. Και εξηγούμαι. Καθώς η αναλογική εποχή ξεπεράστηκε λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, σήμερα όλα τα υπάρχοντα κανάλια, ιδίως με το τεχνολογικό πρότυπο μετάδοσης MPEG4 που χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, μπορούν να φιλοξενηθούν στις υπάρχουσες, ψηφιακές πλέον, συχνότητες.

Ακόμη, το κράτος έδωσε τη δυνατότητα στην Digea από το 2010 να δρομολογήσει την ψηφιοποίηση των ιδιωτικών καναλιών. Από το 2012, με διεθνή διαγωνισμό, καλώς ή κακώς, η Digea ορίστηκε ως «Yπερθεματιστής» και με την κατακύρωση του διαγωνισμού προχώρησε στην υλοποίηση του Εθνικού Δικτύου Επίγειας Τηλεοπτικής Ευρυεκπομπής, σε 156 σημεία (σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 42800/2012), για τους ιδιωτικούς σταθμούς εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας.

Αν αυτό ισχύει, τότε ένα ιδιωτικό κανάλι χρησιμοποιεί τη συχνότητα που του παρέχεται από την Digea, οπότε η άδεια πλέον αφορά μόνο το περιεχόμενο και όχι, όπως στην αναλογική εποχή, και τη χρήση της συχνότητας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί τότε τα επίγεια ιδιωτικά κανάλια χρειάζονται άδεια περιεχομένου, ενώ άλλα μέσα, έντυπα και ηλεκτρονικά, οπτικοακουστικά και διαδικτυακά, συνδρομητικά ή  δορυφορικά δεν χρειάζονται κάποια ανάλογη άδεια για την παραγωγή και διάδοση ενημερωτικού και ψυχαγωγικού περιεχομένου; Και τι γίνεται στην περίπτωση που ένα κανάλι, στην εποχή των «τεσσάρων οθονών», δεν λαμβάνει άδεια για την επίγεια ψηφιακή εκπομπή, αλλά δεν χρειάζεται και ούτε προβλέπεται για τη διαδικτυακή εκδοχή του; Τι γίνεται με την περίπτωση μιας δορυφορικής ψηφιακής πλατφόρμας με τα εκατοντάδες κανάλια που μεταδίδει; Με άλλα λόγια, οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεν είναι πλέον πάροχοι δικτύου αλλά μόνον πάροχοι προγράμματος και, δεύτερον, ο πάροχος δικτύου στον οποίο έχουν αναθέσει την μετάδοση του προγράμματος τους -η DIGEA- έχει αδειοδοτηθεί. Άρα, δεν περιπλέκονται έτσι τα πράγματα Υπό αυτό το πρίσμα, τι γίνεται με την περίπτωση που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις υποχρεώσεις των αδειοδοτηθέντων τηλεοπτικών σταθμών) ότι, αυτοί οι τελευταίοι, οφείλουν (επί ποινή ανακλήσεως της αδείας τους) να μεταδίδουν το πρόγραμμά τους στο 98% της επικράτειας; Αν δεν το καλύπτει η DIGEA, θα «κτίσουν» δικούς τους πομπούς και πώς μπορεί αυτό να γίνει όταν δεν είναι πάροχοι δικτύου;

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η αδειοδότηση των καναλιών θα γίνει μέσω δημοπρασίας που θα διεξάγει το ΕΣΡ. Θα είναι  για άδειες εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας και ανά κατηγορία προγράμματος (ενημερωτικού ή μη) και περιεχομένου. Αρχικά θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για τις άδειες εθνικής εμβέλειας και σε μεταγενέστερη φάση, της περιφερειακής. Ο αριθμός των αδειών θα προταθεί από το ΕΣΡ, αλλά θα αποφασιστεί από τον Υπουργό Επικρατείας.

Η δημοπρασία θα γίνει σε δύο (2) στάδια. Στο πρώτο θα γίνει προεπιλογή αυτών που θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής και στο δεύτερο θα πραγματοποιηθεί η δημοπρασία. Δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν ανώνυμες εταιρίες – κοινοπραξίες και οι Ο.Τ.Α. Για τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου προβλέπεται ελάχιστο καταβεβλημένο κεφάλαιο 8.000.000 ευρώ, 5.000.000  ευρώ για εθνικής εμβέλειας θεματικού περιεχομένου και 2.000.000 για μη ενημερωτικούς. Σε περίπτωση που δεν είναι καταβεβλημένο το μετοχικό κεφάλαιο θα υπάρχει η πρόβλεψη για υποβολή εγγυητικής επιστολής προς κάλυψη του υπολειπόμενου κεφαλαίου με τύπο εγγυητικής που θα διασφαλίζει την πραγματική καταβολή των ποσών που αυτή αφορά. Η διαφάνεια του εγχειρήματος θα συνδέεται με την ονομαστικοποίηση των μετοχών  για τις ημεδαπές, όχι όμως για τις αλλοδαπές εταιρίες. Από την άλλη, η χρονική διάρκεια των αδειών θα είναι δεκαετής. Είναι μάλλον μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η μισή και η ανανέωσή της, όταν ένα κανάλι τηρεί τις προϋποθέσεις τεχνικής και προγραμματικής πληρότητας, να γίνεται σχεδόν αυτόματα.

Η δημοπράτηση των αδειών είναι σωστή, θα πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί στο ότι έχουμε να κάνουμε με την τηλεόραση. Τι γίνεται στην περίπτωση που κάποιος από το εξωτερικό έρχεται και πλειοδοτεί και παίζει μετά παιχνίδια εις βάρος της χώρας; Ή ακόμη αν οι προτεραιότητές του συνάδουν περισσότερο με τη χώρα προέλευσής του; Και γιατί στους Έλληνες μετόχους να υπάρχει ονομαστικοποίηση και όχι στους αλλοδαπούς; Επίσης, ενώ Η ΕΡΤ συστήνει θυγατρική εταιρεία αποκλειστικά για τις ψηφιακές μεταδόσεις (άρθρο 16, παρ 4.β.) προφανώς των δικών της καναλιών και των ενδεχομένων πελατών της, αυτούς από πού θα τους «αλιεύσει»; Εάν πρόκειται από τη DIGEA ή άλλους ιδιωτικούς φορείς τότε υπάρχει μια αντίφαση με τη διάταξη του νομοσχεδίου που αναφέρει ρητά ότι η θυγατρική/ψηφιακή ΕΡΤ ΑΕ θα μεταδίδει ψηφιακά τα προγράμματα της ΕΡΤ «και άλλων φορέων». Εάν και πάλι είναι έτσι το νομοσχέδιο δεν προβλέπει ρητά την υπαγωγή της θυγατρικής/ψηφιακής ΕΡΤ ΑΕ στην ρυθμιστική αρμοδιότητα της ΕΕΤΤ.

Το νομοσχέδιο σε άλλο σημείο στο άρθρο 19 αναφέρει ότι «εφόσον αθροιστικά επί τετράμηνο δεν υφίσταται πλήρης εκμετάλλευση πολυπλέκτη, δηλαδή αυτός κατ΄ ελάχιστον δεν περιέχει τέσσερεις ροές ψηφιακών δεδομένων, αφαιρείται από τον πάροχο δικτύου που έχει τα σχετικά δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής και δύναται να διατεθεί ως πανελλήνιας ή περιφερειακής εμβέλειας». Δηλαδή, με απλά λόγια, εάν ένας πάροχος δικτύου δεν καλύπτει-χρησιμοποιεί με την πελατεία του (πχ. τους περιφερειακούς σταθμούς) την πολυπλεξία MUX («συχνότητες») που έχει απονεμηθεί στον συγκεκριμένο πάροχο δικτύου), τότε, του αφαιρούνται τα συγκεκριμένα MUX («συχνότητες»). Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που οι πελάτες της DIGEA προτιμήσουν την ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΡΤ  λόγω ενδεχομένως χαμηλότερων προσφορών (παρά το ότι δεν θα ελέγχεται η τιμολογιακή πολιτική που θα ορίζει η ρυθμιστική αρχή (η ΕΕΤΤ) ή λόγω οικονομικής δυσπραγίας (εάν κλείσουν ορισμένοι λόγω έλλειψης διαφημίσεων), με ποια λογική θα αφαιρεθεί από την DIGEA το «αγορασμένο» πακέτο «συχνοτήτων» (πολυπλεξία); Δηλαδή, σε αντιστοιχία με την κινητή τηλεφωνία θα αφαιρεθούν οι συχνότητες επειδή θα έχει χάσει μέρος των πελατών της;

Και κάτι τελευταίο αλλά ιδιαίτερα σημαντικό. Γιατί δεν προβλέπεται η μοριοδότηση στην παλαιότητα και εμπειρία μιας επιχείρησης; Μια επιχείρηση που έχει επενδύσει τα τελευταία 25 χρόνια στο ελληνικό τηλεοπτικό πεδίο και εργοδοτεί εκατοντάδες ανθρώπους πρέπει να τίθεται στην ίδια μοίρα με τους τυχόν αλεξιπτωτιστές; Και τι θα γίνουν αυτοί που ήδη εργάζονται; Για να μην αναφέρω τα χρέη που θα αφήσουν.

Η  διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 24 Αυγούστου 2015.  Αιτιολογική έκθεση και νομοσχέδιο διαθέσιμα σε: http://www.opengov.gr/ypep/?p=298