Προσφυγικό/Μεταναστευτικό ζήτημα και ΜΜΕ: Αναπαραστάσεις των Ουκρανών προσφύγων και των μεταναστών από την Τουρκία στον ελληνικό ψηφιακό Τύπο

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια νέα προσφυγική κρίση μεγάλων διαστάσεων. Σύμφωνα με έρευνα που μελετάει τον τρόπο αναπαράστασης των Ουκρανών προσφύγων συγκριτικά με την αναπαράσταση των μεταναστών/ εκτοπισμένων ανθρώπων από την Τουρκία σε ελληνικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες εφημερίδων εμφανίζεται ότι στο σύνολό τους οι ψηφιακές εκδόσεις κάνουν κατά κύριο λόγο χρήση της πλαισίωσης «ανθρώπινου ενδιαφέροντος», εστιάζοντας σε στοιχεία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια ευαισθητοποίηση από την πλευρά των αναγνωστών. Παράλληλα, η πλαισίωση «απόδοσης ευθυνών» υπερτερεί στα δημοσιεύματα που αναφέρονται στους μετανάστες, καθώς οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες επιχειρούν να επιρρίψουν ευθύνες για τις μαζικές μεταναστευτικές ροές. Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στην αναπαράσταση των Ουκρανών προσφύγων και των μεταναστών από την Τουρκία μεταξύ των ιστοσελίδων του δείγματος.

Δημοσιογραφία κι επανεκπαίδευση

Η διαδικτυακή επανάσταση έχει επιφέρει ριζικές αλλαγές στο δημοσιογραφικό επάγγελμα. Οι νέες τεχνολογίες έχουν τροποποιήσει το σύγχρονο επικοινωνιακό περιβάλλον και οι δημοσιογράφοι καλούνται να αποκτούν διαρκώς νέα εφόδια και γνώσεις για τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή της δημοσιογραφίας. Καθώς ο κόσμος των μέσων ενημέρωσης μεταβάλλεται διαρκώς, οι επαγγελμαγτίες δημοσιογράφοι καλούνται να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Οι Έλληνες δημοσιογράφοι, ιδίως ηλικίας 45 ετών και άνω, δεν αποτελούν εξαίρεση. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε με αφορμή τα «Σεμινάρια της ΕΣΗΕΑ» διαπιστώσαμε ότι: (α) Το επίπεδο γνώσεων των επαγγελματιών δημοσιογράφων ως προς τον χειρισμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι υψηλό, όχι όμως το επίπεδο γνώσεων σε εξειδικευμένες δεξιότητες ψηφιακής δημοσιογραφίας, (β) οι παροχούμενες γνώσεις των σεμιναρίων δεν βοήθησαν στην (επαν)ένταξη στην αγορά εργασίας και (γ) Οι δημοσιογράφοι επιθυμούν να εκπαιδεύονται δια βίου στα θέματα Νέων Μέσων από συνέργειες φορέων με υβριδικό τρόπο.

Η ενίοτε μηρυκαστική ενημέρωση της ελληνικής τηλεόρασης

Στο σημερινό επικοινωνιακό πεδίο είναι αξιοθαύμαστο με πόση ευκολία τα πρόσωπα της τηλεόρασης (παρουσιαστές, δημοσιογράφοι, σχολιαστές τηλεοπτικών πάνελ, μέλη newsroom) απαντούν σε εκατέρωθεν σχόλια προσαρμόζοντας τα μηνύματά τους στο στιλ που απαιτεί το τηλεοπτικό μέσο για να είναι ελκυστικά, διαιωνίζοντας το νέο φαινόμενο της διαμεσολαβημένης προβολής του πεδίου των ΜΜΕ. Η τάση αυτή εντοπίζεται κυρίως στα ενημερω-ψυχαγωγικά τηλεοπτικά μαγκαζίνο στα οποία παρουσιαστές και δημοσιογράφοι αξιοποιούν το δημόσιο βήμα που τους προσφέρει το επιδραστικό ακόμα τηλεοπτικό μέσο για να απαντήσουν σε ζητήματα που τους αφορούν προσωπικά ή να κριτικάρουν, δημιουργικά ή μη, τις πράξεις και συμπεριφορές άλλων «επαγγελματιών» των μέσων ενημέρωσης ή δημοσίων προσώπων που στρέφονται κατά των ΜΜΕ.