Στον  κόσμο  της  πληροφορίας  έχουν  αλλάξει  πολλά  πράγματα  από  τότε  που  αυτή  διαχέεται  στα  κοινωνικά  μέσα. Το  Facebook  ως  μία  από  τις  δημοφιλέστερες ιστοσελίδες παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για την πολιτική οικονομία, γιατί παγκοσμίως σχεδόν μονοπωλεί στην  αγορά  των  κοινωνικών  μέσων. Αυτό  πράγματι συμβαίνει, αφού  παρέχει  δωρεάν  τις  υπηρεσίες του στους χρήστες με στόχο τη διαρκή αύξηση της κερδοφορίας από τις  διαφημίσεις και την  προσέλκυση  όλο  και  περισσότερο  χρηστών. Άλλωστε με τη βοήθεια του Facebook  επιτελείται η προώθηση προϊόντων  και  υπηρεσιών  με πιο προσωπικό τρόπο.

Η αύξηση των ενεργών χρηστών του Facebook επιβεβαιώνει περίτρανα την κυρίαρχη θέση του στην επικοινωνία ως διαδικασία. Αυτό το γεγονός έχει σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Όσο περισσότεροι χρήστες χρησιμοποιούν καθημερινά το Facebook τόσο αυξάνονται τα διαφημιστικά έσοδα. Χαρακτηριστικά σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τoυ eMarketer, το Facebook εισέπραξε το 2013, το 5,8% των συνολικών παγκοσμίων διαφημιστικών εσόδων του διαδικτύου από το 4,1% το 2012, ενώ αναμένεται να φθάσει το 8% στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Αναφορικά  με  τις  διαφημίσεις  που  αναρτώνται  στο  Facebook  δεν  υφίστανται ρυθμίσεις  ούτε  απαγόρευση  της  προβολής τους. Οι  χρήστες  τις  αποδέχονται και αυτό το  γεγονός συνεπάγεται τη δυνατότητα  πρόσβασης  των  διαφημιστών  στις  προσωπικές  πληροφορίες  των  χρηστών, οι  οποίοι  έχουν  κάνει  εγγραφή  συμφωνώντας συγχρόνως  με  τους  όρους  της  χρήσης. Βέβαια  οι  χρήστες  καθορίζουν  σε  ποιους  και ποιες ακριβώς πληροφορίες θα  είναι  ορατές ή  όχι.

Όπως διαπίστωσε ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ «η κοινότητά μας συνέχισε να μεγαλώνει και διαβλέπουμε πολλές ευκαιρίες μπροστά μας, καθώς διασυνδέουμε τον υπόλοιπο κόσμο». Επιπρόσθετα, είπε, ο μέσος Αμερικάνος περνάει πλέον 40 λεπτά την ημέρα στο Facebook, ενώ πρόσθεσε, ότι τα επόμενα χρόνια το δίκτυο θα επενδύσει σε νέες υπηρεσίες για τους χρήστες, μεταξύ άλλων για την πραγματοποίηση οικονομικών συναλλαγών εν κινήσει την εικονική πραγματικότητα και τις αναζητήσεις σε ανταγωνισμό με τη Google χωρίς όμως να αναμένεται άμεσα κάποια νέα πηγή κέρδους.

Άλλωστε το Facebook ως πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης έχει ήδη  αποδεχθεί  πραγματικό  δώρο  για  τις  επιχειρήσεις. Ολοένα  και  περισσότερες  επιχειρήσεις  απολαμβάνουν τα οφέλη από την χρησιμότητα των  κοινωνικών  δικτύων, γιατί  προσφέρονται  πολλά  εργαλεία, τα οποία  είναι  κυρίως  είναι  δωρεάν  ή  σε  πολύ  χαμηλή τιμή. Επιπρόσθετα, το  Facebook  ως εταιρεία  στοχεύει  στην  συσσώρευση  κεφαλαίου  και  στην  αύξηση  του  κέρδους  του  με  τις  διαφημίσεις.

Η μετοχή του Facebook στη Wall Street έχει υπερδιαπλασιαστεί μέσα στο τελευταίο 12μηνο, ενώ από την αρχή του έτους, εμφανίζει αύξηση περίπου 30% και σήμερα η τιμή κυμαίνεται περίπου στα 75 Δολάρια, ως λογικό επακόλουθο της αύξησης των διαφημιστικών εσόδων και κερδών. Σύμφωνα με το BBC, τους TIMES της Νέας Υόρκης και τον βρετανικό Guardian 829 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούσαν καθημερινά το Facebook τον Ιούνιο, 19% περισσότεροι από τον αντίστοιχο περσινό μήνα.

Είναι  εμφανές  πως  το  επιχειρηματικό  μοντέλο  του  Facebook  βασίζεται  στην  «εκμετάλλευση»  της  «δωρεάν  εργασίας»  των  χρηστών  και  των  παραγωγών, καθώς  και  στην  πώληση  των  προφίλ  και  των  προσωπικών  πληροφοριών  στους  διαφημιστές. Με  αυτόν τον τρόπο  δημιουργείται  ενδιαφέρον  για  το  διαφημιζόμενο  προϊόν ή  υπηρεσία  και  ο  υποψήφιος  καταναλωτής  κάνει  «κλικ»  στη  διαφήμιση, γεγονός  που  σημαίνει  πως  οι  διαφημιστές  μπορούν  και  αυξάνουν  το  κέρδος  τους. Σαφέστατα  το  Facebook  με  τις  διαφημίσεις  παρέχει  τα  εργαλεία  στις  διαφημιστικές  καμπάνιες να αναπαριστούν τη διαφημιστική διαδικασία με  επαγγελματισμό και αποτελεσματικότητα. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο οι  διαφημίσεις  αποκτούν  κύρος  αλλά  ταυτόχρονα  και  προσαρμοστικότητα  να  διαμορφώνονται  ανάλογα  με τους  στόχους  και  τις  απαιτήσεις  της  εταιρείας  που  εξυπηρετούν  και  τις  ανάγκες  της  αγοράς.

Η εταιρεία Facebook, στην προσπάθεια της να σπάσει τη μακροχρόνια κυριαρχία της τηλεόρασης στις διαφημίσεις, σχεδιάζει να πουλήσει τηλεοπτικού στυλ διαφημίσεις στον ιστότοπο της μέχρι 2,50 Δολάρια την ημέρα. Το Facebook θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τα εκατομμύρια χρήστες που μπαίνουν στην ιστοσελίδα σε καθημερινή βάση ακόμη και στις ώρες υψηλής τηλεθέασης. Μέχρι το τελευταίο τρίμηνο, ποσοστό 61% των μελών του Facebook χρησιμοποιεί την ιστοσελίδα καθημερινά, ποσοστό το οποίο αυξήθηκε παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις της εταιρείας. «Κάθε βράδυ, 88 με 100 εκατομμύρια άνθρωποι μόνο στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν ενεργά το Facebook κατά τις ώρες υψηλής τηλεθέασης», είπε η Σέριλ Σάντεμπεργκ, γενική διευθύντρια της εταιρείας.

Πιο  συγκεκριμένα  το  Facebook  δίνει  τη  δυνατότητα  στις  επιχειρήσεις  και  ταυτόχρονα  τις  ενθαρρύνει  στην  πρόσκληση  των  χρηστών  να  κάνουν  «like»  σε  αυτές  και  να  μοιράζονται  τις  δημοσιεύσεις  τους. Δηλαδή  το  Facebook  λειτουργεί  ως  μέσο  μαζικής  ενημέρωσης, αφού  οι  διαφημίσεις ενημερώνουν τους χρήστες για τις επιχειρησιακές  δυνατότητες  τους. Η  επιχείρηση  ενισχύεται  με  τα  απαραίτητα  εργαλεία  και  τις  απαιτούμενες  γνώσεις  marketing  με  τα  οποία  θα  υλοποιήσει  την  πολιτική  της  και  θα  δημιουργήσει  πιστό  κοινό, άμεση  πρόσβαση  στους  πελάτες  και  προώθηση  των  πωλήσεων των προϊόντων της. Παράλληλα, ισχυροποιείται η σχέση επιχείρησης – πελατών  και  αποκτά  διάσταση  αλληλεπίδρασης. Στη  συνέχεια  οι πελάτες ενδυναμώνουν τη φήμη της  επιχείρησης  διαδίδοντας  πληροφορίες  για  αυτήν  σε  άλλους  δυνητικούς  πελάτες.

Το Facebook ωστόσο αυτοπροβάλλεται ως εργαλείο που  ενδυναμώνει  την  επιχειρησιακή  επωνυμία  και  τις  σχέσεις  της  επιχείρησης  με  τους  πελάτες. Πιο  συγκεκριμένα,  το  Facebook  δεν  αναπαριστά  τον  εαυτό  του  ως  επιχείρηση, η  οποία  προσπαθεί  να  πουλήσει  το  «κοινό»  στις  επιχειρήσεις  αλλά  σαν  επιχείρηση – σύμβουλο, που  βελτιώνει  τις  σχέσεις  επιχείρησης – πελατών  ενισχύοντας  τους  δεσμούς  μεταξύ  τους. Έτσι το Facebook  κατορθώνει  να   προσαρμόζεται στις  ανάγκες  και  τις  δυνατότητες  της  κάθε  επιχείρησης. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται τεράστιες  αποθήκες   προσωπικών  δεδομένων, τα οποία  συλλέγονται  και  προωθούνται στην  αγορά. Μέσα  σε  όλο  αυτό  το  διαδραστικό  παιχνίδι  στις  ηλεκτρονικές  βάσεις  δεδομένων  παρέχεται  η  δυνατότητα  στις  εταιρείες να γνωρίζουν  λεπτομέρειες  για τους  δυνητικούς  πελάτες  τους  και  έχοντας  αυτές τις  γνώσεις βελτιώνουν τα προϊόντα τους, θέτουν πιο αποτελεσματικούς  στόχους  με  βάση  τις  προτιμήσεις  του  αγοραστικού  κοινού  και  οριοθετούν  νέες  στρατηγικές  και  οικονομικές  πολιτικές, ώστε  τα  όρια  της  επιχείρησης  να  διευρυνθούν  είτε  προς  την  παροχή νέων  προϊόντων  και  υπηρεσιών  είτε  σε  εθνικό  και  παγκόσμιο  επίπεδο.

Στο πλαίσιο  της  διαδραστικότητας  μεγάλο  μέρος  του  αγοραστικού  κοινού  έχει  καθημερινή  πρόσβαση  στο  Facebook, για να γνωρίζει κάθε  νέο  στοιχείο  σχετικά  με  τα  προϊόντα  ή  τις  υπηρεσίες  που  πρόκειται   να  επιλέξει  ή  που  θα  κυκλοφορήσει  στην  αγορά. Αξίζει  να  σημειωθεί  πως  στις  σελίδες  των  διαφημίσεων  έχουν  πρόσβαση  και  όσοι  δεν  είναι  απαραίτητα  χρήστες  του  Facebook. Αυτό συμβαίνει γιατί το Facebook στην περίπτωση των  διαφημίσεων    απευθύνεται  σε  εν  δυνάμει  πελάτες.  Ταυτόχρονα  παρέχεται  η  δυνατότητα  στην  εταιρεία  να  εποπτεύει  τις  διαφημίσεις  της  και  να  παρακολουθεί πόσο αποτελεσματικές είναι, αφού χρησιμοποιεί  διαφημιστικές  μεθόδους και  μηχανισμούς  που  άλλοτε  ήταν  προσβάσιμα  εργαλεία  μόνο  στους  επαγγελματίες  διαφημιστές.

Συμπερασματικά, η  διείσδυση  και  εφαρμογή  νέων  τεχνολογιών  έδωσε  νέα  διάσταση  στην  οικονομία. Μιλάμε πλέον για ψηφιακή οικονομία στο  διαδίκτυο, στη ψηφιακή τηλεόραση, στα social  media  και  σε  πολλές  άλλες  εφαρμογές  καθώς  και  στις  επιχειρήσεις.

Αυτή  η  νέα  κατάσταση  διαμορφώνει  διεθνείς  τάσεις  στην  οικονομία  και  συνεπακόλουθα  στις  επιχειρήσεις  που  αφορά  στη  διάσταση  του  marketing  μιας  επιχείρησης, που σχετίζεται  με  τη  διανομή  και  την  προώθηση  του  προϊόντος  ή  της  υπηρεσίας  της.

Όπως   φαίνεται  στη  διαφήμιση  θα  κυριαρχήσουν  δύο  χαρακτηριστικά, που είναι η διαδραστικότητα  και  η  εξατομίκευση  της  επικοινωνίας, δύο  σημαντικά εργαλεία για τις πωλήσεις. Από τη  μία πλευρά  η  διαδραστικότητα  παρέχει  τη  δυνατότητα  στον  παθητικό – έως την έλευση του Web 2.0 – δέκτη να αναζητήσει  πληροφορίες  για  τα  προϊόντα  και  υπηρεσίες  που  τον  ενδιαφέρουν  μέσω  των  links  και  να  αποκτήσει  τη  συμπεριφορά  του  καταναλωτή  χρησιμοποιώντας  τις  υπηρεσίες  του  ηλεκτρονικού  εμπορίου. Από  την  άλλη πλευρά  η  διαδραστικότητα  στον  χώρο  του  ηλεκτρονικού  εμπορίου  επιτρέπει  τη  μετάβαση  της  διαφημιστικής  διαδικασίας  από  κανάλι  προώθησης  σε  κανάλι  διανομής.

Είναι  πράγματι  γεγονός, πως η διαφήμιση  κυριαρχεί  στα  κοινωνικά  δίκτυα   και  γι΄ αυτό  το  λόγο  οι  επιχειρήσεις  συμπεριφέρονται  στις  επικοινωνιακές  τους  δραστηριότητες  σύμφωνα  με  τη  διαμορφωμένη  κατάσταση. Αυτή  η  μορφή  της  διαφήμισης  κατευθύνει  τις  επιχειρήσεις  στο  να  εξατομικεύουν  το  περιεχόμενο  τους  σε  κατηγορίες  καταναλωτών, γιατί  οι  πληροφορίες  που  γνωστοποιούνται οδηγούν σε εξαγωγή  συμπερασμάτων  για  το  καταναλωτικό  προφίλ  τους.

Η ψηφιακή οικονομία θα υλοποιηθεί πρωτίστως από «μία  νέα  γενιά  ψηφιακά αναθρεμμένη», που ια κατευθύνει, θα οριοθετήσει  και  θα  διαμορφώσει τις  νέες τάσεις στην  αγορά. Τα υπάρχοντα παραδοσιακά μοντέλα των επιχειρήσεων δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις  προκλήσεις και απαιτήσεις  της  αγοράς, που  διαμορφώνει  απαιτητικούς  καταναλωτές με  συνισταμένη την  συχνή χρήση του internet. Σήμερα οι εταιρείες  υποχρεούνται να προσφέρουν υψηλές υπηρεσίες. Όμως ταυτόχρονα  οι  νομοθέτες  θα  πρέπει  να  δημιουργήσουν  το  κατάλληλο  θεσμικό  πλαίσιο  για  ασφαλή  πρόσβαση  στο  ψηφιακό  περιεχόμενο, όπως  στην  ψηφιακή  τηλεόραση. Θα πρέπει  κάποιες  χαρακτηριστικές  δράσεις, (αδειοδότηση, διάκριση παρόχου  περιεχομένου  και  δικτύου  ή εκμετάλλευση  κ.α.) να επιταχύνουν  την  υλοποίηση  της  ψηφιακής  οικονομίας.

Ακόμα  θα  πρέπει  να  μας  προβληματίσει  η  αποτελεσματική  εφαρμογή  της  ψηφιακής οικονομίας στον ελλαδικό χώρο εξαιτίας της έλλειψης  τεχνολογικής  κουλτούρας που χαρακτηρίζει τους Έλληνες έναντι των Ευρωπαίων  συμπολιτών  τους. Ο Έλληνας  καταναλωτής  καλείται  να  «ανταποκριθεί»  στις  απαιτήσεις  της  αγοράς, όπως  αυτή  μορφοποιείται  από  το νέο οικονομικό μοντέλο, που είναι συνυφασμένο με  την  παγκοσμιοποίηση, ώστε  να  διαμορφώσει  κατάλληλα  και  την  επαγγελματική  του  δραστηριότητα.

Τα  μέσα  κοινωνικής  δικτύωσης  παρουσιάζουν  σημαντικές  στρατηγικές  και  προκλήσεις  για  τις  επιχειρήσεις, που  στη  συνέχεια  τις  οδηγούν  σε  αναδιάταξη  των  παραδοσιακών  μηχανισμών  τους. Με  αυτό  τον  τρόπο  θα  μπορέσουν  οι  επιχειρήσεις  να  παρακολουθήσουν  της  αλλαγές  που  σημειώνονται  στην  ανάπτυξη  των  παγκόσμιων  οικονομικών  αγορών  αυξάνοντας  την  επιχειρηματική  τους  δραστηριότητα  με  συνεπακόλουθη  αλλαγή  στην  καθημερινότητα  των  ανθρώπων.

 Ιουλία Ντάγκα