Ηλιάνα Γιαννούλη

Τα mobile apps και η νέα διαδικτυακή πραγματικότητα

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν σήμερα πως η αγορά των smartphone apps[1]  αποτελεί το νέο, αλλά πολλά υποσχόμενο πεδίο επενδύσεων στο χώρο της επικοινωνίας. Η δυναμική της αγοράς αντανακλάται και στον αριθμό των ενεργών  smartphones και tablets, τα οποία ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο συσκευές παγκοσμίως το 2013, ενώ το νούμερο αυτό υπολογίζεται  να ανέλθει στα δύο δισεκατομμύρια συσκευές το 2014.[2] Σχετική μελέτη φανέρωσε ότι περίπου 1.600 νέες εφαρμογές  προστίθενται καθημερινά στην αγορά.[3] Μάλιστα, η εταιρεία ερευνών, In-Stat, προβλέπει ότι θα υπάρξουν 48 δισεκατομμύρια apps downloads το 2015.

Την ίδια στιγμή, η διείσδυση των apps από χώρα σε χώρα, αλλά και η διάδοση  διαφορετικών apps εντός της ίδιας χώρας υπόκεινται σε σημαντικές διαφοροποιήσεις. Εφαρμογές, όπως το Facebook, το Google Maps ή το Angry Birds βρίσκουν εύκολα το δρόμο τους προς την παγκόσμια αγορά, ενώ άλλες εφαρμογές, όπως οι οδηγοί προγράμματος για κινηματόγραφους ή τα apps για κρατήσεις σε ξενοδοχεία και εστιατόρια εξακολουθούν να φέρουν έναν «υψηλό πολιτισμικό συντελεστή», με αποτέλεσμα να μην μπορούν να «ταξιδέψουν» εύκολα εκτός των εθνικών τους συνόρων.

Η χαρτογράφηση της παγκόσμιας αγοράς των mobile apps

Η ζήτηση των apps σε κάθε χώρα καθορίζεται από μία σειρά παραγόντων, όπως  η διείσδυση των smartphones στην εγχώρια αγορά, η  αυξανόμενη εμπλοκή των χρηστών (engagement) και ο  συνολικός αριθμός των υποψήφιων συνδρομητών κινητών τηλεφώνων σε μια δεδομένη αγορά. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία καθίσταται σαφές, γιατί οι δυτικές αγορές οδηγούν τη ζήτηση των apps, αλλά και γιατί στο μέλλον οι αναπτυσσόμενες αγορές (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα) θα εμφανίσουν μια σημαντική αύξηση στη ζήτηση των apps, καθώς αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά η διείσδυση των smartphones στην εγχώρια αγορά της κινητής τηλεφωνίας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας, η Βόρεια Αμερική  κατέχει την μερίδα του λέοντος στη ζήτηση για τα apps, ακολουθούμενη από την Ευρώπη και την Ασία.[4] Πιο συγκεκριμένα, το 2012 οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά  download εφαρμογών, ακολουθούμενες από άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Αντίστοιχες τάσεις διαφαίνονται και το 2013, με τον συνολικό αριθμό app download  στις  ΗΠΑ να ανέρχεται στα 17090.82 εκ, στο Ην. Βασίλειο στα 3810.32 εκ, στη  Γερμανία στα 2358.20 εκ, στη Γαλλία στα 1497.21 εκ. και στην Ολλανδία στα 550.72 εκ.[5]

[ Φωτό 1: Η εξέλιξη της ζήτησης των  smartphone apps ανά χώρα]

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι χώρες που βρίσκονται πάνω και δεξιά στο γράφημα( ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, Γερμανία, Σουηδία), αποτελούν τις «ώριμες» αγορές των smartphone apps, όπου τα υψηλά ποσοστά εμπλοκής των χρηστών συνδυάζονται με την αυξημένη διείσδυση των smartphones στην εγχώρια αγορά. Οι χώρες που εμφανίζονται κάτω αριστερά στο γράφημα (Ινδία, Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία)  εμφανίζουν χαμηλότερα, αλλά ταχέως αυξανόμενα ποσοστά εμπλοκής των χρηστών και διείσδυσης των smartphones. Την ίδια στιγμή, το συνολικό μέγεθος της αγοράς κινητών τηλεφώνων αυτών των χωρών (καταδεικνύεται από το μέγεθος των  σφαιρών που αντιστοιχεί στον αριθμό των συνδρομητών κινητής ανά χώρα) είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με  την αγορά των χωρών που προηγούνται σήμερα στο «κατέβασμα εφαρμογών». Αυτό έχει  ως αποτέλεσμα, η συνολική αγορά των apps στις αναπτυσσόμενες αγορές (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) να είναι  αρκετά μεγαλύτερη από εκείνη των αναπτυγμένων χωρών.

Ήδη από το 2012, ο αναλυτής της ABI Research, Aapo Markkanen, συνεκτιμώντας τα δεδομένα της αγοράς, ισχυρίστηκε  ότι στο μέλλον θα παρατηρηθεί μια μείωση των συνολικών downlads στις αγορές των ΗΠΑ, της Δυτικής Ευρώπης και σε τμήματα της ασιατικής αγοράς.[6] Η άποψη αυτή αντικατοπτρίζεται στα δεδομένα της αγοράς για το τρέχον έτος, καθώς η συνολική ανάπτυξη που παρουσίασε η αμερικανική αγορά smartphones και tablet την χρονική περίοδο Απριλίου 2012-Απριλίου 2013 είναι της τάξης του 47%, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα η αντίστοιχη αγορά της  Κίνας σημείωσε ρυθμούς ανάπτυξης, που ανέρχονται στα επίπεδα του 149%.[7] Η συνολική αγορά της κινητής τηλεφωνίας παρουσίασε ρυθμούς ανάπτυξης, που  κυμαίνονται από  100 – 199% και στις υπόλοιπες αναδυόμενες οικονομίες.[8] Με άλλα λόγια, οι αναλυτές διαβλέπουν ότι στο μέλλον  η ταχύτατη ανάπτυξη της αγοράς των smartphones στις χώρες αυτές, θα οδηγήσει σε μια σημαντική έκρηξη των mobile apps, οι οποίες δεν θα κατασκευάζονται πια μόνο στις σημερινές «ώριμες» αγορές και ως εκ τούτου θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός πολιτισμικά  διαφοροποιημένου κοινού.

Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγει και η έρευνα της Ericsson, σύμφωνα με την οποία στις «ώριμες» αγορές δεν αναμένεται να υπάρξει σημαντική αύξηση των συνδρομητών smartphones. Στις αγορές αυτές, η ανάπτυξη καθοδηγείται από την αύξηση των συνδρομών και των φορητών συσκευών που αντιστοιχούν σε κάθε συνδρομητή .[9]

[ Φωτό 2:Τα περιθώρια ανάπτυξης των αγορών smartphone]

 

Αυτό όμως που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι, όπως φαίνεται και από το πρώτο γράφημα, η διείσδυση των smartphones δεν αποτελεί  από μόνη της έναν ασφαλή παράγοντα για την πρόγνωση της ζήτησης των mobile apps. Για παράδειγμα, χώρες που έχουν παρόμοια ποσοστά διείσδυσης των smartphones στην εγχώρια αγορά, όπως η  Iσπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, μπορεί να παρουσιάζουν τεράστιες διαφορές στη ζήτηση mobile apps ανά χρήστη.

Σύμφωνα λοιπόν με τους ερευνητές αυτού του πεδίου αγοράς, οι  διαφοροποιήσεις αυτές μπορούν να αιτιολογηθούν προσμετρώντας την επίδραση των ακόλουθων παραγόντων σε μια δεδομένη αγορά smartphones, όπως τα δημογραφικά δεδομένα, οι υποδομές των δικτύων, ο εγγραμματισμός των apps (apps literacy) και  η  «τοπικοποίηση» του περιεχομένου.

Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες υιοθετούν πιο γρήγορα και πιο εύκολα τις νέες τεχνολογίες, ενώ συνήθως επενδύουν περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα και χρόνο στην αγορά και στην εξοικείωση με τις εφαρμογές των κινητών τηλεφώνων. Το οικονομικά προσιτό, ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο είναι ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας, που επηρεάζει την τάση των χρηστών να «κατεβάζουν» ποικίλες εφαρμογές στο κινητό τους. Και ενώ οι προσιτές ευρυζωνικές ασύρματες συνδέσεις αποτελούν κοινό τόπο για όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές χώρες, όπου η αγορά δεν βασίζεται σε αυτό το οικονομικό μοντέλο.  Παράλληλα, και ο βαθμός εξοικείωσης με τα mobile apps είναι μια εξίσου σημαντική παράμετρος που καθορίζει τη δυναμική της αγοράς των apps.

Ωστόσο,  θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός χρηστών smartphones, οι οποίοι σχεδόν ποτέ δεν χρησιμοποιούν εφαρμογές για τα smartphones τους και επενδύουν σε αυτά τα τηλέφωνα απλά και μόνο επειδή η τιμή αγοράς τους έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Τέλος, για να μπορέσουν οι χρήστες να χρησιμοποιούν περισσότερες εφαρμογές και να αποκτήσουν αντίστοιχα μεγαλύτερη εξοικείωση, θα πρέπει οι εφαρμογές να διατίθενται σε γλώσσα που κατανοούν. Στις «ώριμες» αγορές, υπάρχει μια αρκετά ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των apps που «κατεβάζουν» κατά μέσο όρο οι χρήστες σε κάθε χώρα και του ποσοστού του  εγχώριου πληθυσμού που μιλάει αγγλικά. Ως εκ τούτου,  η «τοπικοποίηση» των apps είναι κρίσιμης σημασίας για τις αναπτυσσόμενες αγορές (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα), όπου μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού μπορεί να χρησιμοποιήσει με άνεση apps με αγγλικό περιεχόμενο, εξαιτίας της προαπαιτούμενης γνώσης της αγγλικής γλώσσας.

Αυτό που μέχρι στιγμής φαίνεται να αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των «ώριμων» αγορών είναι ο υψηλός βαθμός «αφοσίωσης» σε συγκεκριμένα apps(app loyalty). Οι χρήστες στις αναπτυγμένες οικονομίες «κατεβάζουν» αρκετές εφαρμογές, πριν καταλήξουν σε αυτές που τους εξυπηρετούν περισσότερο και τις οποίες στη συνέχεια χρησιμοποιούν πολλές φορές κατά την διάρκεια της εβδομάδας ή και της ημέρας. Αντίθετα, οι αναπτυσσόμενες οικονομίες χαρακτηρίζονται από έναν υψηλό βαθμό «πειραματισμού» των χρηστών με τις εφαρμογές των κινητών τηλεφώνων, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό αντανακλά και τον χαμηλό βαθμό του εγγραμματισμού των apps στις κοινωνίες αυτές.

Τα apps αλλάζουν τις συνήθειες πλοήγησης στο διαδίκτυο

Σχετική έρευνα κατέδειξε ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ ξοδεύουν κατά μέσο όρο 2 ώρες και 38 λεπτά καθημερινά  στα κινητά τους τηλέφωνα και στα tablets[10] . Το 80 % αυτού του χρόνου (2 ώρες και επτά λεπτά) δαπανάται στην κατανάλωση περιεχομένου των apps και μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 20% (31 λεπτά) αφιερώνεται στο mobile web.

[ Φωτό 3: Ο χρόνος που δαπανάται ανά κατηγορία στις συσκευές iOS& Android ]

Στα ίδια αποτελέσματα αναφορικά με την κυριαρχία των mobile apps κατέληξε και η έρευνα Mobile Metrix 2.0 του comScore,[11] σύμφωνα  με την οποία το  ποσοστό των χρηστών που προτιμά τα apps για να αποκτήσει πρόσβαση στο διαδικτυακό περιεχόμενο είναι αρκετά μεγαλύτερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό, που χρησιμοποιεί τους web browsers. Πιο συγκεκριμένα, από το συνολικό ποσοστό χρόνου, που οι χρήστες αφιερώνουν στην ενασχόλησή τους με το Facebook, το 80% αντιστοιχεί σε σύνδεση μέσω της αντίστοιχης εφαρμογής στα κινητά τηλέφωνα και μόλις το 20% αφορά την πρόσβαση στο Facebook, μέσω web browser. Στο ίδιο μήκος κύματος, το ποσοστό του χρόνου που οι χρήστες δαπανούν στο Twitter αποκτώντας πρόσβαση μέσω του σχετικού app, διαμορφώνεται στο 96.5%. Στον αντίποδα, η πρόσβαση στα sites της Microsoft πραγματοποιείται σε ποσοστό 82.1% μέσω browser.

Τα apps των παιχνιδιών, τα οποία αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία των συνολικών εφαρμογών για τα κινητά τηλέφωνα, συγκεντρώνουν την προτίμηση των χρηστών, αφού αντιστοιχούν στο 32% του συνολικού χρόνου ενασχόλησης με το κινητό τους τηλέφωνο. Το Facebook βρίσκεται στη δεύτερη θέση με ποσοστό 18%  και ακολουθεί το Safari με ποσοστό 12%.[12] Τα αποτελέσματα αυτά αντανακλούν τα ευρήματα προγενέστερης έρευνας (Flurry Analytics, May 2011), στην οποία και πάλι τα apps παιχνιδιών εμφανίζονται πρώτα στην προτίμηση των χρηστών,ακολουθούμενα από τα apps των social media στα κινητά τηλέφωνα. Την τρίτη θέση καταλαμβάνουν οι εφαρμογές, που συνδέονται με την κατανάλωση ψυχαγωγικού και αθλητικού περιεχομένου και στην τελευταία θέση βρίσκονται τα apps ενημερωτικού χαρακτήρα.

Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι τα smartphones αποτέλεσαν το όχημα διάδοσης των social media, καθώς τα σχετικά apps εμφανίζουν ιδιαιτέρως υψηλά ποσοστά χρήσης και σε πολλές περιπτώσεις ο συνολικός χρόνος, που αφιερώνεται στα συγκεκριμένα apps υπερβαίνει τον χρόνο, που οι χρήστες αφιερώνουν στα social media μέσω των παραδοσιακών μορφών πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Αξίζει να αναφερθούμε και στις μεταβολές που παρατηρούνται στη χρήση των apps κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σχετική έρευνα (Flurry Analytics, April 2013) φανέρωσε ότι η χρήση των apps κορυφώνεται κατά το prime time, συγκεντρώνοντας 52 εκατομμύρια καταναλωτές, ενώ σημειώνει τη μεγαλύτερη πτώση αργά το βράδυ. Μεταξύ των εργάσιμων ημερών και του Σαββατοκύριακου δεν σημειώνονται σημαντικές διαφοροποιήσεις, με εξαίρεση την αυξημένη χρήση των mobile apps κατά τις πρωινές ώρες το Σαββατοκύριακο, γεγονός που είναι απολύτως φυσικό, αφού κατά τις εργάσιμες ημέρες οι χρήστες βρίσκονται τις ώρες αυτές στον τόπο εργασίας τους.

Τέλος, σχετική έρευνα της Ericsson ρίχνει φως και στη διάσταση των χρήσεων και ικανοποιήσεων, μελετώντας την κάλυψη των ψηφιακών εφαρμογών (app coverage) και τις προσδοκίες που οι χρήστες έχουν από το δίκτυο στο οποίο είναι συνδρομητές. Ο χρόνος που χρειάζεται μια σελίδα για να «φορτώσει» και να εμφανιστεί στην οθόνη του τηλεφώνου είναι αντιστρόφως ανάλογος της ικανοποίησης του χρήστη από το δίκτυό του. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι χρήστες είναι ευχαριστημένοι από τις επιδόσεις του δικτύου τους όσον αφορά στις εφαρμογές πλοήγησης και ανταλλαγής μηνυμάτων. Ωστόσο, οι εφαρμογές που εμπεριέχουν «βαριά δεδομένα», όπως live streaming χρήζουν βελτίωσης ως προς τον απαιτούμενο χρόνο «φόρτωσης» των δεδομένων.[13]

[ Φωτό 4:H χρήση των apps ανά ώρα και μέρα ]

Αpps και προστασία της ιδιωτικότητας

Στο νέο πεδίο επικοινωνίας που διαμορφώνεται από τα apps ελλοχεύουν αρκετοί κίνδυνοι για την προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών.  Πολλές από τις εφαρμογές που οι χρήστες των smartphones εγκαθιστούν στο κινητό τους τηλέφωνο  μπορούν να συλλέγουν και να αποθηκεύουν δεδομένα  από τη συσκευή του χρήστη, ώστε να τους προσφέρουν νέες, καινοτόμες και πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες. Ωστόσο, αυτές οι ίδιες πηγές δεδομένων μπορούν να υποστούν περαιτέρω επεξεργασία προς όφελος τρίτων και μάλιστα χωρίς την απαραίτητη συγκατάθεση του χρήστη.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο τύπος των δεδομένων που αποθηκεύουμε στα κινητά τηλέφωνα διαφέρει από τα αντίστοιχα στοιχεία που αποθηκεύουμε σε ένα PC  ή ένα laptop, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη προστασίας αυτών των δεδομένων. Για παράδειγμα η λίστα με τις επαφές, τα μηνύματα που ανταλλάσουμε με φίλους και συνεργάτες, καθώς και το αρχείο των τόπων που επισκεπτόμαστε (όπως αυτό διαμορφώνεται από τις διάφορες υπηρεσίες γεωεντοπισμού) είναι «εργαλεία» που χρησιμοποιούμε καθημερινά, αλλά μπορούν να αποβούν εξαιρετικά επικίνδυνα αν εισέλθουν στην κατοχή τρίτων.

Οι κίνδυνοι για την ιδιωτικότητα που συνδέονται με την εγκατάσταση των apps φαίνεται να απασχολούν σε μεγάλο βαθμό τους χρήστες των εφαρμογών,  καθώς σχετική έρευνα κατέδειξε ότι πάνω από το 50% των χρηστών εφαρμογών κατέφυγαν στην απεγκατάσταση εφαρμογών  ή αποφάσισαν να μην εγκαταστήσουν εφαρμογές όταν δεν ήταν σίγουροι για την πολιτική προστασίας της ιδιωτικότητας που εφάρμοζαν.[14]

Μάλιστα, η έλλειψη διαφάνειας, που συνίσταται στην απουσία ενημέρωσης του χρήστη για την επεξεργασία που υφίστανται τα προσωπικά του δεδομένα, αλλά και τους σκοπούς της τελευταίας, δεν αποτελεί γνώρισμα  μόνο των δωρεάν apps ή αυτών που έχουν  δημιουργηθεί από άπειρους σχεδιαστές. Όπως φανέρωσε σχετική έρευνα, μόνο το 61,3% των κορυφαίων 150 apps παρέχει πολιτική προστασίας των προσωπικών δεδομένων,[15] με τις δωρεάν εφαρμογές να έχουν υιοθετήσει πολιτική προστασίας των προσωπικών δεδομένων σε ποσοστό 69,3% έναντι του 53,3% των επί πληρωμή εφαρμογών.

Η απουσία διαφάνειας συνδέεται και με την απουσία «ενημερωμένης συγκατάθεσης» του χρήστη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αφού ένας χρήστης έχει κατεβάσει μια εφαρμογή καλείται να συμπληρώσει το σχετικό εικονίδιο που εμφανίζεται στην οθόνη του, ότι δηλαδή αποδέχεται τους όρους χρήσης της εφαρμογής.

Ο κατακερματισμός του οικοσυστήματος των apps, ως αποτέλεσμα των διαφορετικών εμπλεκόμενων μερών από το σχεδιασμό μέχρι τη διάθεση των apps στην αγορά, εντείνει τους κινδύνους που απορρέουν από την παράνομη χρήση των προσωπικών δεδομένων. Παράλληλα, όσο η  αγορά των apps βρίσκεται σε άνοδο, οι σχεδιαστές των εφαρμογών προσπαθούν να τροφοδοτήσουν τις ανάγκες τις αγορές, σχεδιάζοντας νέες εφαρμογές  όσο πιο γρήγορα γίνεται, χωρίς να έχουν εξετάσει επαρκώς το ζήτημα της προστασίας της ιδιωτικότητας των χρηστών.

Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ήδη το διαδίκτυο έχει εισέλθει σε μια νέα, «Post- PC», εποχή. Μια εποχή, που πολλοί ειδικοί εκτιμούν ότι επιτάσσει την προσαρμογή του διαδικτύου στην πραγματικότητα των smartphones και tablets, τα οποία δείχνουν σταδιακά να εκτοπίζουν τη ζήτηση για επιτραπέζιους υπολογιστές. Οι ισχύουσες τάσεις συνηγορούν στο ότι οι ιστοσελίδες θα μοιάζουν και θα συμπεριφέρονται περισσότερο σαν apps. Όσο η κατανάλωση διαδικτυακού περιεχόμενου μέσω κινητών αυξάνεται, τόσο περισσότερο εκτιμούν οι ειδικοί, ότι το διαδίκτυο θα προσαρμόζεται στη λογική των smartphones, ώστε να προσφέρει στον χρήστη  καλύτερη «εμπειρία χρήσης».  Την ίδια στιγμή, οι χρήστες οφείλουν να είναι θωρακισμένοι με όλα τα απαραίτητα εφόδια και γνώσεις, ώστε να μπορούν να εξερευνήσουν με ασφάλεια το νέο κόσμο των apps.

Όσο μάλιστα πληθαίνουν οι φωνές που ισχυρίζονται ότι τα smartphones συναγωνίζονται την παντοκρατορία της τηλεόρασης, καθώς τα mobile apps δημιουργούν ένα νέο, διαδραστικό περιβάλλον ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και πώλησης, στο οποίο τα εταιρικά brands βλέπουν ένα προσοδοφόρο πεδίο για να αναπτύξουν τις οικονομικές τους δραστηριότητες, τόσο περισσότερο θα πρέπει να προστατεύονται οι χρήστες από την ενδεχόμενη επεξεργασία των δεδομένων τους για εμπορικούς σκοπούς.

Σε μία παγκόσμια αγορά,  όπου το κινητό τηλέφωνο τείνει να γίνει το βασικό μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης, η διείσδυση των apps δεν υπόσχεται μόνο την απόλυτα εξατομικευμένη και διαδραστική εμπειρία χρήσης για τον καταναλωτή, αλλά και το αφοσιωμένο κοινό (captive audience) που επιζητούν οι διαφημιστές που έχουν ήδη αναγνωρίσει τα οφέλη της mobile διαφήμισης.

H ελληνική περίπτωση

Η Ελλάδα, αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση αναπτυσσόμενης αγοράς των apps, χωρίς όμως η συνολική πληθυσμιακή βάση των συνδρομητών κινητών τηλεφώνων να προσεγγίζει τα επίπεδα των αντίστοιχων αγορών άλλων αναδυόμενων αγορών, όπως η Κίνα ή η Ινδία.

Σχετική έρευνα της ΝΟΚΙΑ κατέδειξε ότι οι Έλληνες έχουν εξοικειωθεί πλήρως με τη χρήση των smartphones, χρησιμοποιώντας όλο και περισσότερο τις δυνατότητες διασύνδεσης στο διαδίκτυο που αυτά προσφέρουν.[16] Πιο συγκεκριμένα, το 40% των Ελλήνων χρηστών internet χρησιμοποιεί το κινητό του για να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, ενώ περισσότεροι από τους μισούς χρήστες mobile internet (60%) περιλαμβάνουν προπληρωμένα πακέτα δεδομένων στα προσωπικά τουςσυμβόλαια κινητής τηλεφωνίας. Στο ίδιο μήκος κύματος κυμαίνονται και τα αποτελέσματα νεώτερης έρευνας για λογαριασμό της Ericsson βάσει των οποίων o μέσος Έλληνας χρήστης «καταναλώνει» κάθε μήνα τριακόσια megabytes ψηφιακών δεδομένων μέσω κινητών συσκευών.[17]

Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική αγορά δεν μπορεί να συναγωνιστεί τους ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας αγοράς smartphones και apps.  Όπως παρατηρεί ο Σολ Σαλτιέλ, ιδρυτής και managing partner της FastRiver, «…Τα apps έχουν βασικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής marketing των brands και μπορεί να αποβούν σε ζωτικής σημασίας, ειδικά στην εποχή του double και triple screen (TV, PC, Tablet και πιο πολύ smartphone). Στην ελληνική αγορά, τα παραπάνω ισχύουν ως διαφαινόμενη τάση, αλλά όχι ως στάδιο ωρίμανσης. Ωστόσο μέσα στο 2012, πουλήθηκαν 1,6 εκατ. smartphones. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τουλάχιστον οι μισοί Έλληνες χρήστες smartphone έχουν κατεβάσει έστω και ένα app στο κινητό τους».[18]

«Η πλειονότητα των mobile εφαρμογών είναι ακόμα σε νηπιακό επίπεδο σε σχέση με το εξωτερικό. Τον τελευταίο χρόνο, κάποια brands κατάφεραν να κάνουν αξιόλογες εφαρμογές, αλλά αν σκεφτεί κανείς ότι ο μέσος όρος των mobile εφαρμογών για κάθε brand στο εξωτερικό είναι 24, με τη Sony για παράδειγμα να έχει δημιουργήσει 285 applications, καταλαβαίνει πόσο πίσω είμαστε. Αυτό που επίσης χρήζει βελτίωσης είναι ο στόχος της δημιουργίας τους (…)», σχολιάζει από την πλευρά της η Χριστίνα Σιγάλα, Ιδρύτρια, Strategic Planning και  Brand Activation της Boomar Boutique Agency.[19]

Σε γενικές γραμμές πάντως οι ειδικοί της αγοράς των apps διατηρούν την αισιοδοξία τους, υπογραμμίζοντας πως η ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα των apps να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των χρηστών. Εκτιμούν, λοιπόν ότι τα apps δεν θα πρέπει να αποτελούν μια «επέκταση», μια «συνέχεια» της εμπειρίας του web, αλλά να αποτελούν εξολοκλήρου διαφορετικά προϊόντα, τα οποία θα μπορούν να  προσφέρουν μια ολοκληρωμένη ξεχωριστή εμπειρία στον χρήστη, εκμεταλλευόμενα όλες τις δυνατότητες που προσφέρουν οι κινητές συσκευές και τα αντίστοιχα λειτουργικά συστήματα.[20] Παράλληλα, η εδραίωση του in-app advertising ως βασικό εργαλείο στρατηγικής επένδυσης στο διεθνή χώρο του mobile advertising θα οδηγήσει πολλά ελληνικά brands στο να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που τους προσφέρουν οι εφαρμογές κινητών τηλεφώνων, δίνοντας μια σημαντική ώθηση στην εγχώρια αγορά.

Ένας παράγοντας που θα επηρεάσει την ελληνική αγορά των apps είναι ο βαθμός εξοικείωσης των Ελλήνων χρηστών  με τα  apps.  Οι Έλληνες καταναλωτές αν  και εξοικειωμένοι με τα «ευφυή» τηλέφωνα, δεν εμφανίζουν υψηλό βαθμό εγγραμματισμού με τα apps. Όπως ήδη έχουμε επισημάνει, ο υψηλός βαθμός πειραματισμού με τα mobile apps αποτελεί γνώρισμα των αναπτυσσόμενων αγορών, γεγονός που αντικατοπτρίζει και την ελληνική πραγματικότητα. Η πλειοψηφία του δείγματος που συμμετείχε σε σχετική έρευνα στην Ελλάδα δήλωσε ότι κύριος παράγοντας επιλογής ενός App store είναι η προεγκατεστημένη πρόσβαση στο συγκεκριμένο App store στο κινητό του τηλέφωνο (39%),[21] γεγονός που φανερώνει μια «παθητικότητα» ως προς την χρήση των apps, σε αντίθεση με τις ώριμες αγορές, όπου οι χρήστες όχι μόνο αναζητούν εξειδικευμένες εφαρμογές, αλλά διακρίνονται και για την σταθερή προτίμησή τους σε συγκεκριμένα apps.

Ποια είναι όμως τα apps που κερδίζουν την ψήφο των Ελλήνων χρηστών;

Οι  Έλληνες χρήστες κατατάσσουν την πλοήγηση στην κορυφή των προτιμήσεων τους (64%). Ακολουθούν τα εργαλεία οργάνωσης, όπως τα task managers (52%), τα παιχνίδια (49%) και ο καιρός (45%), ενώ τα applications κοινωνικής δικτύωσης έρχονται στην πέμπτη θέση (44%).[22] Στο ερώτημα ποια brands οι Έλληνες θα ήθελαν να δουν να γίνονται applications, είναι ενδιαφέρον ότι στις πρώτες θέσεις συναντάμε μόνο ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας.[23]

Η «τοπικοποίηση» του περιεχομένου των apps φαίνεται να αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες αναδυόμενες αγορές. Εξάλλου, τα apps που ξεχωρίζουν και διακρίνονται είναι αυτά που καταφέρνουν να κάνουν τη ζωή του χρήστη πιο εύκολη, προσφέροντας άμεση πληροφόρηση σε ό, τι χρειάζεται στην καθημερινότητά του. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2011, η εφαρμογή  airtickets.gr  διακρίθηκε ως η καλύτερη app για iPhone και συσκευές Android στα βραβεία e-volution awards, ενώ στα βραβεία «e- awards: Ελληνικά Βραβεία Διαδικτύου 2013» το βραβείο καλύτερο application της χρονιάς απονεμήθηκε  στο taxibeat, μια πρωτότυπη εφαρμογή που επιτρέπει σε όλους τους χρήστες smartphones και  tablets να καλούν εύκολα ταξί από όπου κι αν βρίσκονται. Μάλιστα, το taxibeat έχει διαδοθεί και σε άλλες χώρες, αποσπώντας διακρίσεις και σε διεθνείς διαγωνισμούς, ενώ πρόσφατα ανακηρύχθηκε Best Social & Local app στα AppAwards του LesMobiles. Αλλά και από σχετικές ψηφοφορίες που διοργανώνονται σε ιστοσελίδες που συγκεντρώνουν ελληνικά  apps, οι χρήστες τείνουν να αξιολογούν θετικά τις εφαρμογές που υιοθετούν τη λογική των yellow pages.

Η αύξηση των smartphones, η μειωμένη χρέωση από τους mobile providers και οι αυξημένες ταχύτητες mobile internet έχουν δημιουργήσει ένα πρόσφορο έδαφος για την περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς. Ωστόσο, το διαθέσιμο εισόδημα είναι ένας παράγοντας ο οποίος στην παρούσα κοινωνικό-οικονομική συγκυρία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίρροπη δύναμη στην ανάπτυξη της οικονομίας των apps. Μένει να δούμε κατά πόσο η κρίση θα επηρεάσει αφενός τη συμπεριφορά των χρηστών και αφετέρου τις πρακτικές των brands, τα οποία  θα αναζητήσουν πιο οικονομικές, ευρείας κλίμακας λύσεις για την προβολή των προϊόντων και των υπηρεσιών τους.

---