του Στέλιου Παπαθανασόπουλου

Η μουσική, ως ζωντανός οργανισμός μιας κοινωνίας, εξελίσσεται παράλληλα με αυτήν. Στην ψηφιακή εποχή, οι αλλαγές είναι πανταχού παρούσες σε κάθε πτυχή της σύγχρονης κοινωνίας, και η μουσική δεν αποτελεί εξαίρεση. Για να κατανοήσουμε τις μεταβολές στο πεδίο της μουσικής, είναι σημαντικό να προσεγγίσουμε το θέμα με μια οπτική που αναγνωρίζει τη μουσική όχι μόνο ως αντικείμενο αισθητικής και τέχνης, αλλά και ως κοινωνική πρακτική.

Η μουσική βιομηχανία έχει υποστεί και συνεχίζει να υφίσταται βαθιές αλλαγές καθώς οι ψηφιακές πλατφόρμες επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ανακαλύπτουμε τη μουσική και δίνουν ώθηση στην επιχειρηματικότητα των καλλιτεχνών. Το τοπίο που κάποτε ελεγχόταν αποκλειστικά από τις δισκογραφικές εταιρείες και τις ραδιοφωνικές συχνότητες είναι πλέον ανοιχτό στους ανεξάρτητους καλλιτέχνες, χάρη σε πλατφόρμες όπως το YouTube και το TikTok.

Η διάδραση της μουσικής με την τεχνολογία δεν είναι κάτι νέο. Από τις αρχαίες άρπες της Ελλάδας μέχρι τα μηχανικά όργανα και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα, η μουσική έχει προσαρμοστεί και εξελιχθεί παράλληλα με τις τεχνολογικές εξελίξεις (Peters, 2017). Σήμερα, βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας εποχής, όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αναδεικνύεται ως ένας ισχυρός παράγοντας στη δημιουργία μουσικής, θέτοντας νέες προκλήσεις και ευκαιρίες.

Η Επανάσταση των Ψηφιακών Πλατφορμών

Οι ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το YouTube και το TikTok, έχουν αλλάξει ριζικά τη μουσική βιομηχανία, δημιουργώντας μια παγκόσμια σκηνή όπου οι καλλιτέχνες μπορούν να συνδεθούν άμεσα με το κοινό, υπερβαίνοντας τα γεωγραφικά εμπόδια. Αυτή η εξέλιξη έχει προσφέρει πρωτόγνωρες ευκαιρίες στους ανεξάρτητους καλλιτέχνες, αλλά και νέες προκλήσεις, καθώς το ψηφιακό περιβάλλον γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικό (Hesmondhalgh & Meier, 2017).

Στο παρελθόν, η ανακάλυψη της μουσικής ήταν συχνά μονόδρομος, ελεγχόμενη από τους λίγους που είχαν πρόσβαση σε μεγάλα ακροατήρια. Ένα τραγούδι έπαιζε στο ραδιόφωνο ή εμφανιζόταν σε μια τηλεοπτική εκπομπή, και αν άρεσε στους ακροατές, πήγαιναν και αγόραζαν το άλμπουμ. Στις μέρες μας, με πλατφόρμες όπως το TikTok, οι ακροατές έχουν ενεργό ρόλο στο να κάνουν τα τραγούδια να γίνουν «viral», από τη δημιουργία χορευτικών ρυθμών μέχρι την έναρξη τάσεων με βάση ένα συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι.

Οι πλατφόρμες αυτές έχουν εξελιχθεί σε οικοσυστήματα που επηρεάζουν την ανακάλυψη μουσικής. Έχουν δημιουργήσει μια νέα γενιά μουσικών επιρροών, καναλιών αντίδρασης, καλλιτεχνικών διασκευών και δημιουργών χορευτικών προκλήσεων. Κάθε ένας από αυτούς τους φορείς συμβάλλει στη διαδικασία ανακάλυψης της μουσικής, καθιστώντας την μια ελκυστική κι όχι παθητική, διαδραστική εμπειρία. Το Spotify, για παράδειγμα, αποκαλείται συχνά το «νέο ραδιόφωνο» για την επιρροή που ασκεί στη διάδοση τραγουδιών και καλλιτεχνών, καθώς και για τον ρόλο που διαδραματίζει στην ανακάλυψη και την κατανάλωση μουσικής (Prey et al. 2020).  

Αλλά η ψηφιακή επανάσταση δεν είναι αναίμακτη. Με τις πύλες να έχουν ανοίξει διάπλατα, οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν τώρα το δύσκολο έργο να ξεχωρίσουν σε έναν ολοένα και πιο πολυπληθή ψηφιακό χώρο (Κatz, 2010). Και δεν είναι μόνο οι καλλιτέχνες που μπορεί να αισθάνονται συγκλονισμένοι. Οι ακροατές, επίσης, συχνά βρίσκονται να περιηγούνται σε έναν μουσικό κρεσέντο , γεγονός που μπορεί μερικές φορές να κάνει την ανακάλυψη μουσικής να μοιάζει περισσότερο με αγγαρεία παρά με ευχαρίστηση.

Ο Ρόλος του YouTube και του TikTok

Το YouTube και το TikTok έχουν αναδειχθεί ως οι νέοι πλοηγοί της μουσικής βιομηχανίας, επηρεάζοντας καριέρες και μουσικές τάσεις. Το YouTube, με την παγκόσμια εμβέλειά του, προσφέρει μια πλατφόρμα για μουσική έκφραση και ανακάλυψη, ενώ το TikTok, με τον μοναδικό του αλγόριθμο, δημιουργεί ευκαιρίες για μουσικούς να γίνουν γνωστοί σε ελάχιστο χρόνο.

Αυτές οι πλατφόρμες λειτουργούν ως διαρκώς εξελισσόμενοι κατάλογοι μουσικής, προσφέροντας στους ακροατές πρόσβαση σε διαφορετικά είδη, στυλ και καλλιτέχνες. Η άνοδος αυτών των πλατφορμών υπογραμμίζει τη δύναμη των ψηφιακών μέσων στη διαμόρφωση της σύγχρονης μουσικής βιομηχανίας.

Το YouTube, που ιδρύθηκε το 2005, έχει μετεξελιχθεί σε μια σημαντική σκηνή για τους μουσικούς σε όλο τον κόσμο. Με περισσότερους από δύο δισεκατομμύρια χρήστες να συρρέουν στην τεράστια πλατφόρμα κάθε μήνα, αντιπροσωπεύει έναν σχεδόν δημοκρατικό χώρο για τους καλλιτέχνες, προσφέροντας μια παγκόσμια πλατφόρμα για μουσική έκφραση και ανακάλυψη. Γνωστοί καλλιτέχνες οφείλουν μεγάλο μέρος της επιτυχίας τους σε αυτή την πλατφόρμα, η οποία τους επέτρεψε να συνδεθούν με το κοινό σε κλίμακα που θα ήταν αδιανόητη πριν από μερικές δεκαετίες.

Το TikTok, αν και πιο πρόσφατος φορέας στο πεδίο των ψηφιακών πλατφορμών, έχει ήδη αφήσει σημαντικό στίγμα. Ο μοναδικός του αλγόριθμος δίνει έμφαση στην ανακάλυψη περιεχομένου, δημιουργώντας ευκαιρίες για τους μουσικούς να γίνουν από άγνωστοι σε «viral» σχεδόν εν μία νυκτί. Αυτές οι ευκαιρίες μπορεί να είναι σπάνιες και είναι ακόμα δύσκολο να επιτευχθούν, αλλά όχι τόσο δύσκολο όσο το να αρπάξει κανείς το θαύμα της υπογραφής από μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία. Μια προφανής περίπτωση είναι ο Lil Nas X, ο οποίος είδε την επιτυχία του «Old Town Road» να εκρήγνυται σε δημοτικότητα στο TikTok, οδηγώντας τελικά σε αυτό το πολυπόθητο δισκογραφικό συμβόλαιο και πολλές διακρίσεις της βιομηχανίας. Η τάση της πλατφόρμας να γεννά δημοφιλείς χορευτικές τάσεις σημαίνει επίσης ότι ένα πιασάρικο τραγούδι μπορεί να γίνει πολιτιστικό φαινόμενο μέσα σε λίγες μέρες.

Για τους λάτρεις της μουσικής, το YouTube και το TikTok λειτουργούν ως διαρκώς εξελισσόμενοι κατάλογοι διαφορετικών μουσικών ειδών, στυλ και καλλιτεχνών. Είτε οι ακροατές αναζητούν την τελευταία δημοφιλή ποπ επιτυχία, ένα βαθύ κόψιμο από ένα ξεχασμένο συγκρότημα της δεκαετίας του ’70 ή μια νέα εκδοχή ενός κλασικού κομματιού, είναι πιθανό να το βρουν σε αυτές τις πλατφόρμες (Schramm, 2006).

Η άνοδος του YouTube και του TikTok απλώς υπογραμμίζει τη δύναμη των ψηφιακών πλατφορμών στη σύγχρονη μουσική βιομηχανία. Επισημαίνουν τη δυνατότητα που έχουν οι καλλιτέχνες να συνδεθούν με τους θαυμαστές τους, να δημιουργήσουν οπαδούς, ακόμη και να ξεκινήσουν την καριέρα τους, και όλα αυτά χωρίς τους παραδοσιακούς μηχανισμούς της μουσικής βιομηχανίας. Καθώς προχωράμε μπροστά, η επιρροή αυτών των πλατφορμών και οι ευκαιρίες που παρέχουν τόσο στους καλλιτέχνες όσο και στους ακροατές θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τη μουσική βιομηχανία με συναρπαστικούς και απρόβλεπτους τρόπους. Στη μελέτη του ο Steve Gordon σκιαγραφεί πώς οι νέες τεχνολογίες φέρνουν επανάσταση στη μουσική βιομηχανία. Ενώ οι αλλαγές αυτές μπορεί, όπως τονίζει, να συντρίβουν τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα και να δημιουργούν χάος στις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες, παρέχουν επίσης νέες ευκαιρίες για καλλιτέχνες χωρίς υπογραφή, ανεξάρτητες εταιρείες και επιχειρηματίες μουσικών επιχειρήσεων. Το βιβλίο The Future of the Music Business (Gordon, 2015) παρέχει έναν νομικό και επιχειρηματικό οδικό χάρτη για την επιτυχία στις σημερινές μουσικές επιχειρήσεις, παρουσιάζοντας μια περιεκτική περίληψη των κανόνων που αφορούν τις παραδοσιακές μουσικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αδειοδότησης μουσικής, καθώς και των νόμων που διέπουν τη διαδικτυακή διανομή μουσικής και βίντεο.

Όμως εκτός από το YouTube και το TikTok, νέες πλατφόρμες, όπως το Virtuosica και το Twitch, προσφέρουν καινοτόμους τρόπους προσέγγισης του κοινού. Το Virtuosica προάγει τις ιδιωτικές εικονικές συναυλίες, ενώ το Twitch, αρχικά γνωστό για το gaming, έχει αναδειχθεί σε βιώσιμη πλατφόρμα για μουσικούς μέσω του «real-time streaming» Αμφότερες είναι δύο πρωτοποριακές πλατφόρμες που μεταμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο το κοινό βιώνει τη ζωντανή μουσική.

Η Virtuosica αντιπροσωπεύει μια ριζοσπαστική ιδέα στη μουσική βιομηχανία. Πρόκειται για μια εξειδικευμένη πλατφόρμα που έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει ιδιωτικές εικονικές συναυλίες, συνδέοντας μουσικούς και θαυμαστές τους σε οικείες και εξατομικευμένες μουσικές εμπειρίες. Σε αντίθεση με τις μεγάλης εμβέλειας πλατφόρμες όπως το YouTube και το TikTok, η Virtuosica εστιάζει αποκλειστικά στη μουσική, και πιο συγκεκριμένα στις ζωντανές εμφανίσεις. Η Virtuosica ξεχωρίζει επειδή δεν είναι απλώς μια πλατφόρμα – είναι ένας ολοκληρωμένος ψηφιακός συναυλιακός χώρος.

Η Virtuosica και το Twitch είναι μια ακόμη απόδειξη ότι το μέλλον της μουσικής βιομηχανίας είναι ψηφιακό. Καθώς αυτές οι πλατφόρμες συνεχίζουν να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται, προσφέρουν μια ματιά στο πώς μπορεί να μοιάζει αυτό το μέλλον – ένας κόσμος της μουσικής που θα είναι πιο διαδραστικός, πιο προσιτός και πιο διαφορετικός από ποτέ.

Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Καθώς συνεχίζουμε να αξιοποιούμε τη δύναμη των ψηφιακών πλατφορμών, πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε μια ισορροπία. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές τους για να συνδέσουμε τους καλλιτέχνες με το κοινό και να ενθαρρύνουμε την ανακάλυψη της μουσικής, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις προκλήσεις που παρουσιάζουν. Με μια προσεκτική προσέγγιση, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αυτές οι πλατφόρμες θα συνεχίσουν να ωφελούν τους καλλιτέχνες, τους ακροατές και τη μουσική βιομηχανία στο σύνολό της (Faria, 2011).

Σε αυτή τη συναρπαστική ψηφιακή εποχή, η μελωδία παραμένει η ίδια, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ασχολούμαστε με τη μουσική έχει αλλάξει για πάντα (Camurri, 1990). Πρόκειται για μια περίεργη και πολυπαραγοντική αλλαγή, της οποίας προηγήθηκε η αυγή του TikTok και η άνοδος της «bedroom pop», σύμφωνα με την οποία κάθε έφηβος με έναν υπολογιστή και ένα όνειρο μπορεί να «εκδώσει» ύμνους από την άνεση του σπιτιού του. Και αν και παρόλα αυτά απαιτεί έναν βαθμό ανθρώπινης παρέμβασης (τουλάχιστον προς το παρόν), όλο αυτό το νεόκοπο λογισμικό υπόσχεται να κάνει τη σύνθεση ακόμα πιο εύκολη με ότι αυτό συνεπάγεται για τα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών καθώς τώρα η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) μπορεί να ανασυνθέσει ένα  μουσικό κομμάτι για μια ταινία, μια διαφήμιση ή οτιδήποτε άλλο χωρίς να απαιτούνται άδειες, ακόμη και μουσικοί! Οι επικριτές φοβούνται ότι ένα τέτοιο λογισμικό θα αποτελέσει κόλαφο για κάθε μορφή τέχνης. Εν ολίγοις, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να αλλάξει τον τρόπο παραγωγής μουσικής με διάφορους τρόπους:

1. Στη σύνθεση των τραγουδιών: Πολλά προγράμματα μπορούν ήδη να δημιουργήσουν μουσική με μια απλή προτροπή από τον χρήστη. Οι πλήρως παραγωγικές εφαρμογές εκπαιδεύουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης σε εκτεταμένες βάσεις δεδομένων υπάρχουσας μουσικής. Αυτό τους επιτρέπει να μαθαίνουν μουσικές δομές, αρμονίες, μελωδίες, ρυθμούς, δυναμικές, ηχοχρώματα και μορφές και να παράγουν νέο περιεχόμενο που ταιριάζει υφολογικά με το υλικό της βάσης δεδομένων. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιου είδους εφαρμογών. Αλλά οι πιο επιτυχημένες, όπως το Boomy, επιτρέπουν σε μη μουσικούς να παράγουν μουσική και στη συνέχεια να δημοσιεύουν τα αποτελέσματα που παράγει η τεχνητή νοημοσύνη στο Spotify για να κερδίζουν χρήματα.

Το Spotify αφαίρεσε πρόσφατα πολλά από αυτά τα κομμάτια που δημιούργησε το Boomy, ισχυριζόμενο ότι έτσι προστατεύονται τα δικαιώματα και τα πνευματικά δικαιώματα των ανθρώπινων καλλιτεχνών.Οι δύο εταιρείες κατέληξαν γρήγορα σε συμφωνία που επέτρεψε στην Boomy να επαναφορτώσει τα κομμάτια. Αλλά οι αλγόριθμοι που τροφοδοτούν αυτές τις εφαρμογές εξακολουθούν να έχουν μια ανησυχητική ικανότητα να παραβιάζουν τα υπάρχοντα πνευματικά δικαιώματα, η οποία μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τους περισσότερους χρήστες. Εξάλλου, η βάση νέας μουσικής σε ένα σύνολο δεδομένων υπάρχουσας μουσικής είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει αξιοσημείωτες ομοιότητες μεταξύ της μουσικής στο σύνολο δεδομένων και του παραγόμενου περιεχομένου.

Επιπλέον, οι υπηρεσίες streaming, όπως το Spotify και το Amazon Music, έχουν φυσικά κίνητρο να αναπτύξουν τη δική τους τεχνολογία δημιουργίας μουσικής TN. Το Spotify, για παράδειγμα, πληρώνει το 70% των εσόδων από κάθε ροή στον καλλιτέχνη που τη δημιούργησε. Αν η εταιρεία μπορούσε να δημιουργήσει αυτή τη μουσική με τους δικούς της αλγορίθμους, θα μπορούσε να αποκόψει τους ανθρώπους καλλιτέχνες από την εξίσωση εντελώς.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει περισσότερα χρήματα για τις γιγαντιαίες υπηρεσίες streaming, λιγότερα χρήματα για τους μουσικούς – και μια λιγότερο ανθρώπινη προσέγγιση στη δημιουργία μουσικής.

2. Μίξη και mastering:  Οι εφαρμογές με δυνατότητα μηχανικής μάθησης που βοηθούν τους μουσικούς να εξισορροπήσουν όλα τα όργανα και να καθαρίσουν τον ήχο σε ένα τραγούδι – αυτό που είναι γνωστό ως μίξη και mastering – είναι πολύτιμα εργαλεία για όσους δεν έχουν την εμπειρία, τις δεξιότητες ή τους πόρους για να δημιουργήσουν κομμάτια με επαγγελματικό ήχο. Την τελευταία δεκαετία, η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική παραγωγή έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η μίξη και το mastering της μουσικής. Εφαρμογές που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως το Landr, το Cryo Mix και το Neutron της iZotope, μπορούν να αναλύουν αυτόματα τα κομμάτια, να εξισορροπούν τα επίπεδα ήχου και να αφαιρούν το θόρυβο.

Αυτές οι τεχνολογίες εξορθολογίζουν τη διαδικασία παραγωγής, επιτρέποντας στους μουσικούς και τους παραγωγούς να επικεντρωθούν στις δημιουργικές πτυχές της δουλειάς τους και να αφήσουν μέρος της τεχνικής αγγαρείας στην TN. Ενώ αυτές οι εφαρμογές αναμφίβολα αφαιρούν αντικαθιστούν εν μέρει τους επαγγελματίες μιξαδόρους και παραγωγούς, επιτρέπουν επίσης στους επαγγελματίες να ολοκληρώνουν γρήγορα λιγότερο προσοδοφόρες εργασίες, όπως η μίξη ή το mastering για ένα τοπικό συγκρότημα, και να επικεντρώνονται σε υψηλά αμειβόμενες παραγγελίες που απαιτούν περισσότερη φινέτσα. Αυτές οι εφαρμογές επιτρέπουν επίσης στους μουσικούς να παράγουν πιο επαγγελματικό αποτέλεσμα χωρίς να εμπλέκουν έναν μηχανικό ήχου που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα.

3. Αναπαραγωγή οργάνων και φωνητικών: Χρησιμοποιώντας αλγόριθμους «μεταφοράς τόνου» μέσω εφαρμογών όπως το Mawf, οι μουσικοί μπορούν να μετατρέψουν τον ήχο ενός οργάνου σε ένα άλλο. Μια παραλλαγή αυτής της τεχνολογίας βρίσκεται στον πυρήνα του λογισμικού σύνθεσης φωνής Vocaloid, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να παράγουν πειστικά ανθρώπινα φωνητικά κομμάτια με εναλλασσόμενες φωνές. Ανεπιθύμητες εφαρμογές αυτής της τεχνικής εμφανίζονται και εκτός της μουσικής σφαίρας. Για παράδειγμα, η εναλλαγή φωνών με τεχνητή νοημοσύνη έχει χρησιμοποιηθεί για την εξαπάτηση ανθρώπων με σκοπό την απόσπαση χρημάτων.

Αλλά οι μουσικοί και οι παραγωγοί μπορούν ήδη να τη χρησιμοποιήσουν για να αναπαράγουν ρεαλιστικά τον ήχο οποιουδήποτε οργάνου ή φωνής που μπορεί να φανταστεί κανείς. Το μειονέκτημα, βέβαια, είναι ότι αυτή η τεχνολογία μπορεί να στερήσει από τους οργανοπαίχτες την ευκαιρία να παίξουν σε ένα ηχογραφημένο κομμάτι.

Κατάληψη της μουσικής από την ΤΝ;

Υπάρχει μια έντονη ανησυχία ότι η μουσική έχει αρχίσει να καταλαμβάνεται από  την Τεχνητή Νοημοσύνη. Γνώστες της μουσικής βιομηχανίας ανησυχούν ότι η ΤΝ όχι μόνο αφαιρεί έναν βαθμό ανθρώπινης σύνδεσης από τους στίχους ενός τραγουδιού, αλλά θα αποδειχθεί επίσης επιζήμια για την ίδια τη διαδικασία σύνθεσης τραγουδιών (Deruty et al., 2022). Ο φόβος, για τους μουσικούς καλλιτέχνες, είναι ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε την έννοια του ανήκειν,π.χ., του να είμαστε μαζί σε ένα δωμάτιο, να μιλάμε για ένα τραγούδι, να μιλάμε για ένα ρυθμό, να μιλάμε για ένα συναίσθημα (Darvish & Bick, 2023. Με τη δημιουργία της τεχνητής νοημοσύνης η ώσμωση χάνεται εντελώς, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τους εγκλεισμούς της πανδημίας.

Για άλλους, οι επιφυλάξεις αυτές είναι υπερβολικές, καθώς τα ρομπότ δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο ανθρώπινο συναίσθημα που δημιουργεί τη μουσική. Από την άλλη πλευρά, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένα σπουδαίο εργαλείο για νέους καλλιτέχνες που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το βάρος της μουσικής παραγωγής. Υπό αυτή την οπτική μπορεί να έχει έναν θετικό αντίκτυπο, επιτρέποντας σε πολύ περισσότερους ανθρώπους να γίνουν καλλιτέχνες και εκδημοκρατίζοντας τη μουσική δημιουργία (Zulić. 2019).

Ωστόσο, για κάποιους άλλους κάτι τέτοιο υποδηλώνει την ανάδυση μιας υπεραφθονίας μιας μέτριας, δυσδιάκριτης, μη πρωτότυπης μουσικής.

Υπάρχει επίσης η πιθανότητα οι κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων να προσαρμοστούν για να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο τοπίο.  Οποιοιδήποτε νέοι κανόνες θα καλύπτουν πιθανότατα τον τρόπο με τον οποίο τα έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της μηχανικής μάθησης, με τα ζητήματα ευθύνης να εξαρτώνται από την πρόθεση.

Προφανώς το μέλλον θα δείξει. Η μέχρι τώρα χρήση της ΤΝ όχι μόνον στη μουσική, αλλά και σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής κάνει πολλούς να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί.

Σε πρόσφατη έρευνα της APRA AMCOS, φορέας διαχείρισης μουσικών δικαιωμάτων, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία σχετικά με τη τεχνητή νοημοσύνη και το ρόλο της στη μουσική βιομηχανία, οι περισσότεροι από τους μισούς 4.000 ερωτηθέντες μουσικοί, παραγωγοί και άνθρωποι του χώρου της μουσικής που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύουν ότι η ΤΝ μπορεί να υποστηρίξει την «ανθρώπινη δημιουργική διαδικασία». Όμως, σημαντικά τμήματα των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η εφαρμογή της ΤΝ θα είναι στο επίπεδο παραγωγής, δηλαδή ηχογράφηση, μίξη, mastering, μάρκετινγκ και παραγωγή διαφημιστικού περιεχομένου. Όσον αφορά στην δημιουργικό μέρος της μουσικής, λίγο λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η ΤΝ θα βοηθήσει να ξεκλειδώσουν «νέες μορφές δημιουργικότητας».

«Το ζήτημα δεν έγκειται στην ίδια την τεχνολογία, αλλά στις μυστικοπαθείς εταιρικές πρακτικές που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στον παγκόσμιο δημιουργικό τομέα», ανέφερε η APRA AMCOS σε ανακοίνωσή της. «Η διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας σε αυτή τη διαδικασία».

27% των ερωτηθέντων είναι «αρνητές της ΤΝ»

20% θα «προτιμούσε να μην χρησιμοποιήσει» την τεχνολογία.  Ταυτόχρονα, η έρευνα κατάγραψε το φόβο των μουσικών ότι η ΤΝ θα απειλήσει τα προς το ζην αυτών των μουσικών.

82% των ερωτηθέντων ανησυχούν ότι η χρήση της ΤΝ στη μουσική θα μπορούσε να τους οδηγήσει στην ανεργία.  

96% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι εταιρείες ΤΝ θα πρέπει να υποχρεούνται να αποκαλύπτουν πότε εκπαιδεύουν μοντέλα σε έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα.

95% δήλωσε ότι οι κάτοχοι δικαιωμάτων πρέπει να ζητούν άδεια πριν το έργο τους καταναλωθεί σε δεδομένα εκπαίδευσης.

93% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι τα κομμάτια τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να αναγνωρίζονται ως τέτοια.

93% των ερωτηθέντων επίσης δήλωσε ότι οι κάτοχοι δικαιωμάτων θα πρέπει να πληρώνονται όταν το έργο τους χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση ενός μοντέλου μουσικής γενιάς. 

Καθώς βαδίζουμε στη νέα ψηφιακή εποχή, η μουσική βιομηχανία αντιμετωπίζει μια περίοδο ραγδαίων αλλαγών. Οι ψηφιακές πλατφόρμες και η Τεχνητή Νοημοσύνη διαμορφώνουν το μέλλον της μουσικής, προσφέροντας ευκαιρίες και προκλήσεις. Με τη σωστή ισορροπία, αυτές οι εξελίξεις μπορούν να ωφελήσουν τόσο τους καλλιτέχνες όσο και τους ακροατές, διατηρώντας ζωντανή την ανθρώπινη σύνδεση και την αυθεντικότητα στη μουσική δημιουργία.

Βιβλιογραφικές αναφορές

APRA AMCOS (2024). AI and Music report. Διαθέσιμη σε: https://assets.apraamcos.com.au/images/PDFs/AI-and-Music-by-Goldmedia-for-APRA-AMCOS_FINAL.pdf

Darvish, M., & Bick, M. (2023). The Role of Digital Technologies in the Music Industry—A Qualitative Trend Analysis. Information Systems Management, 41(2), 181–200. https://doi.org/10.1080/10580530.2023.2225129.

Deruty, E., Grachten, M., Lattner, S., Nistal, J., & Aouameur, C. (2022). On the Development and Practice of AI Technology for Contemporary Popular Music Production. Transactions of the International Society for Music Information Retrieval, 5(1), 35+. https://link.gale.com/apps/doc/A692720876/AONE?u=anon~138194b&sid=googleScholar&xid=1d1dd720

Faria, R. R. A. (2011). Profiling New Paradigms in Sound and Music Technologies. Journal of New Music Research, 40(3), 191–204. https://doi.org/10.1080/09298215.2011.594515.

Gordon. S. (2015). The Future of the Music Business: How to Succeed with New Digital Technologies. Hal Leonard Corporation, Milwaukee, United States 4^th edition.

Hesmondhalgh, D., & Meier, L. M. (2017). What the digitalisation of music tells us about capitalism, culture and the power of the information technology sector. Information, Communication & Society, 21(11), 1555–1570. https://doi.org/10.1080/1369118X.2017.1340498

Katz, mark. (2010). Capturing Sound: How Technology Has Changed Music, Revised Edition (1st ed.). University of California Press. http://www.jstor.org/stable/10.1525/j.ctt1pn6zx

Peters, V. (2017). ‘The Impact of Technologies on Society, Schools, and Music Learning’, in S. Alex Ruthmann, and Roger Mantie (eds), The Oxford Handbook of Technology and Music Education, Oxford Handbooks (2017; online edn, Oxford Academic, 10 Aug. 2017), https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199372133.013.26, accessed 21 Aug. 2024.

Prey, R., Esteve Del Valle, M., & Zwerwer, L. (2020). Platform pop: disentangling Spotify’s intermediary role in the music industry. Information, Communication & Society, 25(1), 74–92. https://doi.org/10.1080/1369118X.2020.1761859

Schramm, H. (2006). Consumption and Effects of Music in the Media. Communication Research Trends, 25 (4).

Zulić, H. (2019). How AI can Change/Improve/Influence Music Composition, Performance and Education: Three Case Studies. INSAM Journal of Contemporary Music, Art and Technology, 2: 100-114.

Μια συντομευμένη εκδοχή αυτού του κειμένου εκδόθηκε στα ΝΕΑ, 11/09/2024, σ. 41