To podcast και οι Αμερικανικές εκλογές

του Στέλιου Παπαθανασόπουλου

Σε κάθε αμερικανική προεδρική εκλογή, όπως και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αναδεικνύεται ένα νέο, προσφιλές μέσο επικοινωνίας. Στην εκλογή του Κένεντι, ήταν η τηλεόραση που διατήρησε την κυριαρχία της μέχρι σήμερα. Στην εκλογή του Κλίντον, αναδύθηκε το MTV, ενώ με τον Ομπάμα πρωτοστατούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στις επερχόμενες εκλογές του 2024, φαίνεται πως το YouTube και το podcast ίσως αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης στην πολιτική επικοινωνία των πολιτικών υποψηφίων. Οι υποψήφιοι στρέφονται όλο και περισσότερο σε influencers/»επιδραστικούς», «podcasters», και παρουσιαστές ραδιοφωνικών εκπομπών, παραβλέποντας τα άλλοτε κραταιά, μεγάλης εμβέλειας αλλά παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Οι Αμερικανοί προεδρικοί υποψήφιοι, όπως ο Τραμπ και η Χάρις, έχουν αξιοποιήσει πλέον τις ψηφιακές πλατφόρμες που πριν λίγες δεκαετίες θα θεωρούνταν ασυνήθιστες, αν όχι αδιανόητες, για την προώθηση των εκστρατειών τους. Ενώ οι συνεντεύξεις στα παραδοσιακά ειδησεογραφικά κανάλια συχνά απαιτούν συνδρομές από τα μέλη του κοινού, περιεχόμενο του podcast προσφέρεται συχνά δωρεάν και είναι άμεσα προσβάσιμο μέσω δημοφιλών πλατφορμών όπως το Spotify, το YouTube και το Apple Podcasts. Η αυξανόμενη απήχηση αυτών των μέσων συμπίπτει με τη μείωση της συνδρομητικής βάσης της αμερικανικής καλωδιακής τηλεόρασης, η οποία από το ανώτατο σημείο των 105 εκατομμυρίων νοικοκυριών το 2010 αναμένεται να έχει μειωθεί γύρω στα 70 εκατομμύρια στο τέλος του 2024. Έτσι, τόσο ο Τραμπ, όσο και η Χάρις στράφηκαν σχεδόν με προσήλωση στο podcast στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν νεότερους ψηφοφόρους, δεδομένου ότι πολλά φιλοξενούνται από δημοφιλείς influencer της ψηφιακής εποχής. Η αύξηση του πολιτικού περιεχομένου στα podcast ήταν χαρακτηριστική τον Σεπτέμβριο, καθώς καταγράφηκε σημαντική αύξηση της σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και μήνες.

Η Triton Digital, μία από τις κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας και υπηρεσιών στη βιομηχανία ψηφιακού ήχου και podcast, δημοσίευσε στις 17 Οκτωβρίου 2024 το U.S. Podcast Ranker του Σεπτεμβρίου 2024. Η έκθεση, η οποία καλύπτει την περίοδο από τις 2 Σεπτεμβρίου έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2024, αποκαλύπτει σημαντική αύξηση στην ακροαματικότητα των πολιτικών podcast καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Σύμφωνα λοιπόν με την Triton Digital, τα podcast με πολιτικό περιεχόμενο κατέγραψαν αύξηση της τάξης του 28% στις λήψεις σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τα podcasts που προσανατολίζονται στους Δημοκρατικούς διατηρούν το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, αλλά σημειώνουν μικρή πτώση. Τα podcast που προσανατολίζονται στους Ρεπουμπλικάνους αυξήθηκαν κατά την ίδια περίοδο από το 23% στο 28% των συνολικών λήψεων πολιτικών podcast που προσανατολίζονται στους ανεξάρτητης πολιτικής τοποθέτησης πολίτες, προσελκύοντας το μεγαλύτερο ποσοστό ισπανόφωνων ακροατών.

Η σημαντική αύξηση των λήψεων δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου του αυξημένου ενδιαφέροντος για το πολιτικό περιεχόμενο ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Ενώ τα podcast που κλίνουν προς τους Δημοκρατικούς εξακολουθούν να κυριαρχούν στο τοπίο των πολιτικών podcast, το μερίδιο αγοράς τους μειώθηκε ελαφρώς από 58% σε 56% σε ετήσια βάση. Αντίθετα, τα podcast με ρεπουμπλικανικούς προσανατολισμούς έχουν κερδίσει έδαφος, αυξάνοντας το μερίδιό τους στις συνολικές λήψεις πολιτικών podcasts από 23% σε 28%.

Η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι ακροατές πολιτικών podcast τείνουν να είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ευκατάστατοι σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό των ΗΠΑ ηλικίας 18 ετών και άνω: 59,7% είναι απόφοιτοι κολεγίου, 31,9% αναφέρουν εισόδημα νοικοκυριού άνω των 100.000 δολαρίων, 47,2% είναι 55 ετών και άνω. Οι ακροατές των podcast που προτιμούν τους Ρεπουμπλικάνους, αν και εξακολουθούν να είναι εύποροι και μορφωμένοι σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, υπολείπονται σε αυτά τα χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τα ακροατήρια podcast που προτιμούν τους Δημοκρατικούς και τους Ανεξάρτητους. Έχουν επίσης το υψηλότερο ποσοστό λευκών/καυκάσιων ακροατών σε ποσοστό 89,9%. Τα podcast που κλίνουν προς τους Δημοκρατικούς έχουν προσελκύσει το υψηλότερο ποσοστό μαύρων/αφροαμερικανών ακροατών σε ποσοστό 17,4%. Τα podcast που κλίνουν προς τους Ανεξάρτητους διεκδικούν το μεγαλύτερο ποσοστό ισπανόφωνων ακροατών σε ποσοστό 16,2%, ενώ το 68,2% του ακροατηρίου τους έχει πανεπιστημιακή μόρφωση και το 62,4% είναι άνδρες.

Επίσης, σύμφωνα με αναλύσεις του Ινστιτούτου Brookings, η Harris έχει προσπαθήσει όχι μόνο να περάσει το μήνυμά της, αλλά και να εξανθρωπίσει τον εαυτό της και να απευθυνθεί σε μια δημογραφική ομάδα που πρέπει να κινητοποιήσει αν πρόκειται να κερδίσει.

Οι νεαροί άνδρες συγκαταλέγονται στους ψηφοφόρους με τη χαμηλότερη προτίμηση, οπότε με την εμφάνισή της σε podcast όπου τα θέματα δεν είναι αποκλειστικά πολιτικά και τα οποία είναι δημοφιλή μεταξύ των νέων, ιδίως των ανδρών, η εκστρατεία του Τραμπ πιθανότατα προσπαθεί να κινητοποιήσει νέους ψηφοφόρους που διαφορετικά μπορεί να μην εμφανίζονταν. Ο Τραμπ έχει εμφανιστεί ή αναφερθεί σε σχεδόν 70.000 podcast, ενώ η Καμάλα Χάρις έχει εμφανιστεί ή αναφερθεί σε λίγο πάνω από 12.000 podcast.

Είναι βέβαιο ότι οι πολιτικοί πάντα προσαρμόζονταν στις εξελίξεις των μέσων επικοινωνίας. Κι αυτό γιατί οφείλουν να ισορροπούν ανάμεσα στη διατήρηση της αξιοπρέπειας του αξιώματος και την ανάγκη για προβολή. Οι πολιτικοί είναι άλλωστε οι καλύτεροι «μαθητές» στην υιοθέτηση και τη χρήση των νέων μέσων, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν την προσοχή του κοινού.

Στις μέρες μας, με το επικοινωνιακό τοπίο στις ΗΠΑ να διαθέτει ένα πλήθος μέσων επικοινωνίας σε όλα τα επίπεδα και μορφές, αλλά να είναι ταυτόχρονα κατακερματισμένο, οι πολιτικοί επιδιώκουν να εμφανίζονται όπου βρίσκεται το κοινό. Παλαιές, σημαντικές εκπομπές σπάνια πλέον προσελκύουν περισσότερους από 10 εκατομμύρια θεατές. Αντίθετα, οι εκπομπές στο YouTube και τα podcast συγκεντρώνουν εκατομμύρια θεατές/χρήστες, προσφέροντας τη δυνατότητα στοχευμένης επικοινωνίας σε δημογραφικές ομάδες με προδιάθεση να δεχτούν τα μηνύματα των υποψηφίων.

Οι λεγόμενες «φιλικές» συνεντεύξεις μπορεί να είναι αποκαλυπτικές, όπως συμβαίνει συχνά με τον Τραμπ, που εκφράζεται πιο ελεύθερα όταν δεν αντιμετωπίζει εχθρικούς ή επικριτικούς δημοσιογράφους. Ωστόσο, αυτές οι συνεντεύξεις μπορεί επίσης να κρύβουν κινδύνους, καθώς το χαλαρό κλίμα ενδέχεται να οδηγήσει σε απρόβλεπτα λάθη.

Οι Αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2024 θα μείνουν στην ιστορία ως οι πρώτες όπου και οι δύο υποψήφιοι χρησιμοποίησαν εκτεταμένα podcast για την προώθηση των εκστρατειών τους, ενώ μεγάλα παραδοσιακά μέσα, όπως η Washington Post και οι Los Angeles Times, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες επιλέγουν μια ουδέτερη στάση. Το «podcasting» τελικά αναδύεται ως το πιο πρόσφατο εργαλείο στο οπλοστάσιο των πολιτικών, ιδίως σε προεκλογικές περιόδους. Επιτρέπει την άμεση στόχευση συγκεκριμένων υποομάδων, όπως οι νέοι, μια κατηγορία που δύσκολα προσεγγίζεται από τα παραδοσιακά μέσα. Σε αυτό το κατακερματισμένο επικοινωνιακό και πολιτικό τοπίο, τα podcast φαίνεται ότι θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην αποστολή μηνυμάτων και την κινητοποίηση των ψηφοφόρων.

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες έχουν δημιουργήσει νέους τρόπους για τους πολιτικούς να διαχειρίζονται τη δημόσια εικόνα τους, να επικοινωνούν τα μηνύματά τους και να αυξάνουν την αλληλεπίδραση με τους ψηφοφόρους τους, αυτό δεν έχει απαραίτητα οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα πολιτικής δέσμευσης και συμμετοχής.

Σημείωση: Μια συντομευμένη μορφή του κειμένου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα στις 31/10/2024.