Της Φαίης Δουλγκέρη

Η σχέση των δημοσιογράφων με τα social media ξεκίνησε ως μία σχέση μάλλον ανταγωνιστική. Στην αρχή, ο φόβος του άγνωστου, έβαλε τους περισσότερους επαγγελματίες των media απέναντι στα social media. Οι δηλώσεις των δημοσιογράφων εναντίον τους ήταν πολλές, κυρίως σε σχέση με την αξιοπιστία τους. Η γρήγορη πρόοδος της τεχνολογίας, γέννησε ωστόσο ένα φλερτ. Στην αρχή δειλό και διστακτικό. Στη συνέχεια, το φλερτ έβαλε γερά θεμέλια για τη δημιουργία μιας σταθερής σχέσης που αναμένεται να κρατήσει χρόνια. Οι δημοσιογράφοι προσαρμόστηκαν στο νέο περιβάλλον και πλέον οι παραδοσιακοί δημοσιογραφικοί οργανισμοί τούς ενθαρρύνουν να χρησιμοποιούν τα social media.

Το στάδιο αυτό διανύει σήμερα η σχέση μεταξύ δημοσιογράφων και social media.  Η σχέση πια έγινε πιο στενή, προσφέροντας οφέλη και στις δύο πλευρές. Μέσα από αυτή θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η δημοσιογραφία έγινε πιο «γρήγορη», με την έννοια, ότι έχει μειωθεί αισθητά ο χρόνος διάδοσης της είδησης. Γιατί πλέον το «ενημερωτικό ντόμινο» ξεκινάει από εκεί. Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο χάνεται και ο έλεγχος της είδησης, αφού μεταδίδεται ανεπεξέργαστη πλέον, και χωρίς όλες τις απαραίτητες δημοσιογραφικές διασταυρώσεις.[1]

Όλα τα μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων και ειδησεογραφικά δίκτυα έχουν παρουσία στα social media, για την ενημέρωση των followers τους αλλά παράλληλα και την προώθηση των άρθρων τους. Προσλαμβάνουν μάλιστα και ειδικούς, τους community managers, που απασχολούνται αποκλειστικά με τη διαχείριση των social media για λογαριασμό ΜΜΕ, αλλά και επιχειρήσεων, υπουργείων κτλ.  Από την άλλη, το twitter και το Facebook φροντίζουν πλέον ιδιαίτερα τους χρήστες δημοσιογράφους, προσφέροντας ειδικές υπηρεσίες για αυτούς.

Το Facebook Newswire

Πρόκειται για σχετικά νέα υπηρεσία του Facebook, που απευθύνεται αποκλειστικά σε δημοσιογράφους, αν και είναι δωρεάν διαθέσιμο για όλους. Το καινούργιο που προσφέρει η νέα σελίδα,[2] είναι ότι εντοπίζει μέσω ενός ειδικού αλγορίθμου, βίντεο και ειδήσεις που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στο διαδίκτυο, στη συνέχεια  επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα τους μέσω του Storyful[3] και τα αναρτά.  Επομένως, σε αυτή τη σελίδα, οι δημοσιογράφοι μπορούν να βρουν αυθεντικά βίντεο, από όλον τον κόσμο και να τα χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, μπορούν να ανατρέξουν στη σελίδα για να ελέγξουν αν κάποιο βίντεο, που έχουν ήδη δει είναι αυθεντικό. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Facebook, φιλοδοξεί να γίνει η νέα ψηφιακή εφημερίδα και μάλιστα κάνει κι ένα σοβαρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.[4]

Το όνομα (Newswire) που έδωσε το Facebook στη σελίδα, άλλωστε, δείχνει ότι επιδιώκει πλέον να μεταδίδει έκτακτες ειδήσεις, όπως κάνουν τα παραδοσιακά Πρακτορεία Ειδήσεων, αλλά πλέον περισσότερο οργανωμένα. Με αυτόν τον τρόπο θα αξιοποιεί πλέον τον τεράστιο όγκων πληροφοριών από τους χρήστες για να αποκτήσει μια περισσότερο αξιόπιστη ενημερωτική χροιά.

Η διαφορά του με το κλασσικό NewsFeed του Facebook, που προβάλλει σε κάθε χρήστη περιεχόμενο με βάση τις προτιμήσεις του, είναι ότι το Facebook Newswire περιλαμβάνει ειδήσεις από όλο τον κόσμο, χωρίς να έχει εξειδικευμένο περιεχόμενο για κάθε χρήστη. Επομένως, το agenda setting γίνεται από το ειδησεογραφικό επιτελείο του με βάση τη δημοσιογραφική αξία κάθε είδησης.

Το Facebook Newswire παρουσιάζει ειδήσεις από όλο τον κόσμο, αναρτώντας θέματα όχι μόνο στα αγγλικά αλλά και σε άλλες γλώσσες, διευρύνοντας έτσι κατά πολύ το ενδιαφερόμενο κοινό. Όπως σχολίασαν και οι υπεύθυνοι του εγχειρήματος κατά την παρουσίαση, στόχος είναι να προσφέρεται στον αναγνώστη προσωποποιημένο περιεχόμενο διαδικτυακής εφημερίδας.

Η κίνηση αυτή δείχνει ότι το Facebook επιχειρεί να εισέλθει δυναμικά στον κόσμο των έκτακτων ειδήσεων, την κυριαρχία του οποίου έχει μέχρι τώρα το Twitter. Πάντως, φαίνεται ότι και οι δύο εταιρείες επενδύουν στην ειδησεογραφική χροιά τους, για να προσελκύσουν νέο κοινό, είτε πρόκειται για επαγγελματίες των media, είτε για αναγνώστες που θέλουν να είναι ενημερωμένοι. Κυρίως όμως με αυτή την κίνηση στοχεύει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των δημοσιογράφων και να μπει στην καθημερινότητα τους, ως πηγή ειδήσεων.

Και στο Facebook Newswire, όπως και στο Storyful, η λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών αναλαμβάνει δράση. Και αυτό γιατί η πρώτη ύλη και για τα δύο είναι βίντεο που αναρτώνται από πολίτες στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στα social media. Άλλωστε και οι δύο πλατφόρμες, αυτοχαρακτηρίζονται ως «social news agencies», δηλαδή κοινωνικά πρακτορεία ειδήσεων. Πρόκειται δηλαδή για τη συνένωση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης με τα παραδοσιακά δημοσιογραφικά πρακτορεία ειδήσεων.

Όπως λέει ο καθηγητής δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Τζέι Ρόζεν: «Όταν οι πολίτες που αποτελούσαν πριν το κοινό, χρησιμοποιούν τα δημοσιογραφικά εργαλεία που έχουν πλέον στη διάθεση τους για να ενημερώσουν ο ένας τον άλλο, το αποτέλεσμα είναι αυτό που λέμε, δημοσιογραφία των πολιτών. Λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης, αυτά τα εργαλεία πλέον περιλαμβάνουν ψηφιακές κάμερες και βιντεοκάμερες αλλά ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης, όπου μπορούν να δημοσιεύσουν περιεχόμενο».

Πριν το διαδίκτυο, μόνο οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι είχαν πρόσβαση στην τεχνολογία και την υποδομή για να δημοσιοποιήσουν τη δουλειά τους. Αν κάποιος πολίτης ήθελε να κοινοποιήσει άποψη ή καταγγελία, έπρεπε να γράψει γράμμα στο δημοσιογράφο. Αυτή η πρακτική αποτελεί πλέον παρελθόν.

Οι πολίτες-δημοσιογράφοι ή ερασιτέχνες δημοσιογράφοι, δεν παράγουν απλά ενημερωτικό περιεχόμενο. Σε πολλές περιπτώσεις βρίσκονται και πίσω από πολλές δημοσιογραφικές αποκλειστικότητες. Το 2004, ομάδα συντηρητικών μπλόγκερς αποκάλυψαν μία σειρά ψεύτικων εγγράφων που χρησιμοποιήθηκαν στην εκπομπή «60 λεπτά», σε σχέση με την στρατιωτική θητεία του Μπους. Η αποκάλυψη που είναι γνωστή ως Rathergate, οδήγησε στην απόλυση υπαλλήλων του CBS και παράλληλα έπληξε σημαντικά το κύρος του Νταν Ράδερ, που άφησε το τηλεοπτικό δίκτυο το 2004.

Επομένως, τα λεγόμενα «κοινωνικά πρακτορεία ειδήσεων» αν και δεν έχουν σαφώς εννοιολογηθεί και οριοθετηθεί ακόμα, αποτελούν μία νέα τάση στην ενημέρωση που αναμένεται να επηρεάσει τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Οι δυσκολίες των Πρακτορείων Ειδήσεων

Αν και τα παραδοσιακά ΜΜΕ δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί πλήρως στο νέο περιβάλλον, που έχει δημιουργηθεί λόγω των social media και είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία που προσφέρουν, τα Πρακτορεία Ειδήσεων λόγω της φύσης τους έχουν ακόμα δρόμο μπροστά τους. Το επιχειρηματικό τους μοντέλο κάνει πολύ δύσκολη τη χρήση των social media αλλά και την επικοινωνία με τους χρήστες.[5]

Διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως το Associated Press  και το AFP έχουν αρχίσει να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση και δείχνουν πώς τα Πρακτορεία μπορούν να κινηθούν μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Δείχνουν δηλαδή πώς μπορούν αυτά να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά και να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση, χρησιμοποιώντας τα social media.

Αναλυτές πάντως υποστηρίζουν ότι η σχέση των Πρακτορείων Ειδήσεων με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μία σχέση που έχει μέλλον, που μπορεί να οικοδομηθεί και να αποφέρει καρπούς και για τις δύο πλευρές, αν γίνουν τα σωστά βήματα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Boyd-Barrett O., (2008). »Global news agencies» in: Howard Tumber, Journalism. Critical concepts in media and cultural studies, Volume IV, Routledge

Dublin Business Innovation Center, Storyful Seizes Social Media Opportunity to Become News Agency of Digital Age, http://dublinbic.ie/2012/10/storyful-seizes-social-media-opportunity-to-become-news-agency-of-digital-age/ (last visited 02.10.2014)

Garcia M.R., (2012). News Agencies and the Social Media Challenge,

http://garciamedia.com/blog/articles/news_agencies_and_social_media_challenges_of_producing_news_when_everyones_/ (last visited 02.10.2014)

Gil N., (2014). Facebook and Storyful launch FB Newswire, http://www.theguardian.com/media/2014/apr/24/facebook-storyful-fb-newswire (last visited 02.10.2014)

Griessner C., (2014). News Agencies and Social Media, A Relationship with a Future?, https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/publication/news-agencies-and-social-media (last visited 12.10.2012)

Hong S., (2012). Online news on Twitter: Newspapers’ social media adoption and their online readership, Information Economies and Policy, Harvard University, Volume 24, Issues 1

Roos D., (2014). What is citizen journalism? http://people.howstuffworks.com/citizen-journalism.htm (last visited 02.10.2014)

Rosen, J. (2008). “A Most Useful Definition of Citizen Journalism”, PRESSthink, 14 July, <http://archive.pressthink.org/2008/07/14/a_most_useful_d.html >, (last visited 1/10/2014)

Sharma A. (2013). News Corp Makes Social-Media Push, http://online.wsj.com/news/articles/SB10001424052702304866904579270043818215428 (last visited 04.10.2014).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Αυτό συμβαίνει κυρίως σε ειδήσεις που γράφονται στα social media από μεμονωμένους χρήστες και όχι στις αναρτήσεις των δημοσιογραφικών οργανισμών, που προκειμένου να αναρτήσουν μία είδηση ακολουθούν τα παραδοσιακά μονοπάτια διασταύρωσης ειδήσεων.

[2] URL:  https://www.facebook.com/FBNewswire?fref=ts

[3] Πρόκειται για ιστοσελίδα, της οποίας η ομάδα έχει αναλάβει το ρόλο να ανακαλύπτει, να ελέγχει την αυθεντικότητα, να αποκτά τα πνευματικά δικαιώματα και να παραδίδει  το περιεχόμενο των βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και κυρίως στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Ιδρύθηκε το 2010, και αγοράστηκε τον Δεκέμβριο του 2013 από τη News Corp του Ρούπερτ Μέρντοχ αντί 15 εκατ. Δολαρίων.

[4] Wagner K. (2014), »Facebook Launches a Newswire to Surface More Breaking News» http://mashable.com/2014/04/24/facebook-launches-newswire/

[5] Τα Πρακτορεία Ειδήσεων δεν απευθύνονται στο ευρύ κοινό, αλλά σε άλλους δημοσιογραφικούς οργανισμούς.