της Σόνιας Χαϊμαντά

Θα ισορροπήσει ποτέ το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών σειρών και ταινιών; 

Μια θέση στην κατηγορία των «εξαγώγιμων προϊόντων» της χώρας και μάλιστα με όρους Αγοράς, αρχίζει να διεκδικεί η ελληνική παραγωγή τηλεοπτικών σειρών και ταινιών, προσθέτοντας στο ταμείο των καναλιών και των εταιρειών παραγωγής, ένα νέο «κωδικό» εσόδων, πέραν των διαφημιστικών κονδυλίων ή των εισπράξεων από τα εισιτήρια των κινηματογραφικών αιθουσών.  

Η εξέλιξη δεν ήρθε τυχαία. Έλκει την εξήγησή της από μια σειρά παραμέτρους όπως η ωρίμανση, έστω καθυστερημένη, της αγοράς και των επαγγελματιών της, το ενδιαφέρον των πλατφορμών για ξένες μη αγγλόφωνες παραγωγές, φυσικά από την ενεργή στήριξη του ΕΚΟΜΕ – και πλέον μιλάμε για επιχειρηματική «αλλαγή παραδείγματος» σε έναν κλάδο, ιδίως της τηλεοπτικής παραγωγής, που έχει μάθει να ζει από τη διαφήμιση φέρνοντας με δυσκολία πίσω τα λεφτά που επενδύονται.

Όμως αυτό ανατρέπεται σταδιακά και ήδη στουςισολογισμούς των ελληνικών τηλεοπτικών καναλιών αρχίζουν, στη «στήλη» έσοδα, να εγγράφονται και εισπράξεις από πώληση δικαιωμάτων ελληνικών σήριαλ που υπήρχε στο χάρτη αλλά αποσπασματικά, εξαιτίας της μη ανεκτής ποιότητας των οπτικοακουστικών προϊόντων, της περιορισμένης εμβέλειας της ελληνικής γλώσσας και του low budget story που …συνήθιζαν να αφηγούνται οι καναλάρχες ή οι διευθυντές Προγράμματος στους παραγωγούς.

Από την περίοδο που το πρώτο εξαγώγιμο σήριαλ και συγκεκριμένα η «Λάμψη» του Νίκου Φώσκολου πήρε «εισιτήριο» για το εξωτερικό έχουν συμβεί πολλά στην ελληνική τηλεοπτική showbiz. Οι σκηνοθέτες ωρίμασαν, τα καστ βελτιώθηκαν και ευθυγράμμισαν τη δραματουργική τους απόδοση με αυτήν του εξωτερικού, η ελληνική γλώσσα δεν είναι πλέον το πρόβλημα, άλλωστε το Netflix μας μύησε στην τοπικές και περιορισμένες γλώσσες και ντοπιολαλιές. Έτσι, η ένταξη πρωτότυπου περιεχομένου μυθοπλασίας στη βιβλιοθήκη του Netflix, της Apple TV+ ή και άλλων παρόχων περιεχομένου, κυρίως τηλεοπτικών δικτύων, αποτελεί το νέο «Ιερό Δισκοπότηρο» στο κυνήγι του οποίου επιδίδονται μεθοδικά οι Έλληνες παραγωγοί, τα ελεύθερα κανάλια, αλλά και οι πλατφόρμες.

Σήμερα είμαστε πολύ κοντά στο να γράψουμε και τις πωλήσεις δικαιωμάτων δίπλα στα διαφημιστικά έσοδα της τηλεόρασης εκτός από τα 430 εκατ. ευρώ που υπολογίζεται να φθάσει το 2022 η διαφημιστική απορρόφηση των ιδιωτικών καναλιών.

Netflix: Το «The Waiter» η πρώτη ελληνική ταινία που προσθέτει η πλατφόρμα

Η ελληνική κινηματογραφική παραγωγή αρχίζει να αποτελεί ελκυστικό περιεχόμενο για τις πλατφόρμες.  Η πρώτη ελληνική ταινία που προσθέτει η ταινιοθήκη του Netflix είναι το «The Waiter» σε σκηνοθεσία Στηβ Κρικρή, με πρωταγωνιστές τους Άρη Σερβετάλη, Γιάννη Στάνκογλου, Κιάρα Γκενσίνι κ.α.

Την είδηση έκανε γνωστή ο ίδιος ο σκηνοθέτης σε ανακοίνωση στον λογαριασμό του στο LinkedIn. «Η πρώτη ελληνική ταινία στο Netflix. Κατά μήκος της Ευρώπης», γράφει. Το φιλμ νουάρ που γυρίστηκε στην Αθήνα, είναι διαθέσιμο ήδη από τον περασμένο  Ιούνιο στο Netflix σε 23 ευρωπαϊκές χώρες: Την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Τσεχία/Σλοβακία, την Εσθονία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Ισλανδία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, την Ισπανία, την Ελβετία, το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, το «The Waiter» δεν βρίσκεται στο ελληνικό Netflix αλλά στην ελληνική πλατφόρμα του Cinobo. Η ταινία, που έκανε πρεμιέρα το 2018 στο πλαίσιο του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και συνέχισε να προβάλλεται με επιτυχία σε πολλά φεστιβάλ εκτός Ελλάδας, συνιστά την πρώτη μεγάλου μήκους κινηματογραφική δουλειά του Κρικρή.

Πρόσφατα και η ταινία «Πράσινη Θάλασσα» σε σκηνοθεσία – σενάριο της Αγγελικής Αντωνίου επιλέχθηκε από το Netflix και θα είναι σύντομα διαθέσιμη στο κοινό σε περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Την ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο Co CEO του Netflix, Τεντ Σαράντος και η επίσημη πανευρωπαϊκή πρεμιέρα της ταινίας στο Netflix Europe έχει προγραμματισθεί για τις 3 Δεκεμβρίου 2022, με εξαίρεση την Ελλάδα και την Κύπρο. Η «Πράσινη Θάλασσα» είναι ελληνογερμανική παραγωγή (ΙΝKAS Films /Αθήνα , Angeliki Antoniou Filmproduktion & Jost Hering Filme/ Βερολiνο) σε συμπαραγωγή με το ΕΚΚ, την ΕΡΤ και με την υποστήριξη του ΕΚΟΜΕ, σε ελληνική διανομή Filmtrade και διεθνείς πωλήσεις Iuvit Media Sales.

Έτερος Εγώ – Νέμεσις

Το «Έτερος Εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια για την Cosmote ήταν η σειρά που σήμανε την αναγέννηση της ελληνικής τηλεόρασης, προσφέροντας στο κοινό μια τηλεοπτική παραγωγή με όρους κινηματογραφικής αγοράς. Η σειρά έφτασε μέχρι το Netflix και αυτή τη στιγμή θα αποτελούσε κοινοκτημοσύνη των συνδρομητών παγκοσμίως, δεν τα βρήκε όμως με τον ελληνικό πάροχο, που ήθελε την αποκλειστικότητα για την Ελλάδα. «Δεν βιοπορίζομαι από αυτή τη δουλειά, την κάνω από αγάπη. Και αυτό μου δίνει τη δυνατότητα να κάνω αυτό που θέλω χωρίς εκπτώσεις», έχει δηλώσει ο Σωτήρης Τσαφούλιας.

Ο σιωπηλός δρόμος

Με τις πιο ευοίωνες προοπτικές ανοίγει τα φτερά της για το εξωτερικό η δραματική σειρά του Mega «Σιωπηλός Δρόμος», έπειτα από την απόκτηση των δικαιωμάτων για την παγκόσμια διανομή της από την Beta Film. Πρώτος διεθνής σταθμός του «Σιωπηλού Δρόμου» ήταν η δημοφιλής τηλεοπτική αγορά των Καννών MIPTV, όπου η σειρά παρουσιάστηκε σε ξένους αγοραστές τον Απρίλιο με τον αγγλικό τίτλο «Silent Road». Αξίζει να σημειωθεί ότι η σειρά έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον στελεχών ξένων τηλεοπτικών δικτύων.

Πιο συγκεκριμένα, ο «Σιωπηλός Δρόμος» έχει εξασφαλίσει στο παρελθόν την παγκόσμια διανομή πολύ επιτυχημένων τηλεοπτικών παραγωγών («Babylon Berlin», «Gomorrah», «Grand Hotel» κ.ά.). Το έργο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ). Κατά τα άλλα και οι «8 Λέξεις» του Ανδρέα Γεωργίου διατίθεται από τον ΣΚΑΪ, που έχει έρθει σε συμφωνία με την εταιρία Eccho Rights για τη διεθνή διανομή της σειράς. Τον δρόμο για το εξωτερικό μπορούν να πάρουν και άλλες σειρές όπως η νέα μίνι σειρά του Mega «Milky way» με κόστος ανά επεισόδιο 280.000 ευρώ. Ο προϋπολογισμός των επιλέξιμων δαπανών για συνολικά 8 επεισόδια ανέρχεται σε 2,252 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσό της κρατικής επιδότησης 32%. Η σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη «Ο Δάσκαλος» έχει και αυτή ανάλογα φόντα καθώς με προϋπολογισμό επιλέξιμων δαπανών 2,318 εκατ. ευρώ και κρατική επιδότηση 927.428 ευρώ για 9 συνολικά επεισόδια, 257.618 ευρώ έκαστο, μπορεί να κάνει κάποια σοβαρή καριέρα στο εξωτερικό.

Σειρές με «διαβατήριο»

Λάμψη για 14 χρόνια (1991- 2005)

Η «Λάμψη» του Νίκου Φώσκολου ήταν μια από τις μακροβιότερες σειρές για την ελληνική τηλεόραση. Ο αρχικός προγραμματισμός των συντελεστών ήταν να προβληθούν 248 επεισόδια για μια και μόνη σεζόν. Ωστόσο, οι πολύ υψηλές επιδόσεις σε επίπεδο τηλεθέασης τη διατήρησαν στα ελληνικά σπίτια για 14 ολόκληρους κύκλους, δηλαδή 3.457 επεισόδια. Υπήρξε η πρώτη σειρά για την ελληνική TV που προβλήθηκε στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, ο Γιάγκος Δράκος και η οικογένειά του έγιναν γνωστοί μέχρι τη μακρινή Κίνα ενώ στη «γειτονιά» μας προβλήθηκε από τη βουλγάρικη τηλεόραση του BNT1.

Θετικό «Κάρμα»

Το «Κάρμα» (2009- 2010) ήταν μια καθημερινή δραματική σειρά με τη δυνατή υπογραφή της Βάνας Δημητρίου. Η σειρά ολοκληρώθηκε το 2010 σε 152 επεισόδια και δύο επιμέρους κύκλους. Το «Κάρμα» κατάφερε να «ταξιδέψει» και αυτή μέχρι τη γειτονική Βουλγαρία και να προβληθεί σε μεταγλώττιση με μεγάλη επιτυχία.

 «Τα Μυστικά της Εδέμ» στα 4 σημεία του πλανήτη

Τα «Μυστικά της Εδέμ» (2008- 2011) ήταν μια από τις πιο πετυχημένες καθημερινές σειρές της ελληνικής TV. Έφερε την υπογραφή των Έλενα Ακρίτα και Γιώργου Κυρίτση και ολοκλήρωσε την ιστορία της μετά από 625 επεισόδια. Η παραγωγή σημείωσε μεγάλα ποσοστά τηλεθέασης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το 2009 προβλήθηκε στη Βουλγαρία με τον τίτλο «Тайни В Рая». Το 2011 έφτασε στο Ιράν, στη Ρουμανία (με τίτλο Secrete in Paradis), στην Ουγγαρία (Az eden titkai), στο Καζακστάν και στη συνέχεια στην Τουρκία (Cennetin Sirlari) που εξασφάλισε τα δικαιώματα ώστε να γυρίσει τη σειρά και με δικούς της ηθοποιούς. Επιπλέον, «Τα Μυστικά της Εδέμ» προβλήθηκαν στον αραβικό κόσμο μέσα από την τηλεόραση FARSHI 1. Τέλος, προβλήθηκε και από συνδρομητικό κανάλι του Ντουμπάϊ σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Αφγανιστάν.

 «Της Αγάπης Μαχαιριά» στη Σερβία

Το 2006, ο Στράτος Μαρκίδης μεταφέρει στην ελληνική τηλεόραση μια κρητική βεντέτα με πρωταγωνιστές τον Κώστα Σόμμερ και τη Φαίη Ζαφειράκου. Η σειρά «ταξιδεύει» μέχρι τη Σερβία, όπου προβάλλεται από την τηλεόραση του Priva με μεγάλη επιτυχία.

Το χρυσό «Νησί» (2010- 2011)

Μια από τις ακριβότερες παραγωγές και κόστισε γύρω στα 4 εκατ. ευρώ και 200.000 ευρώ ανά επεισόδιο. Βασίστηκε στο ομότιτλο βιβλίο της Victoria Hislop (2005). Μια τεράστια παραγωγή για τα ελληνικά δεδομένα που κράτησε το ενδιαφέρον εκατομμυρίων τηλεθεατών σε Ελλάδα και όχι μόνο. Το «Νησί» προβλήθηκε στη Βουλγαρία από την τηλεόραση του BTV, στην Αλβανία (Ishulli) αλλά και σε Ρουμανία, Ρωσία και Κουβέϊτ. Επιπλέον, παρουσιάστηκε στο τηλεοπτικό κοινό της Βοσνίας και της Κροατίας με τον τίτλο «Otok». Στην Κροατία προβλήθηκε μέσα από το δίκτυο RTL. Τέλος, η σειρά «ταξίδεψε» μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ουγγαρία (A szigek). Ενδιαφέρον για την ελληνική παραγωγή έδειξε η Φιλανδία (Saari) αλλά και η Βόρεια Μακεδονία. Να θυμίσουμε ότι πρόκειται για την πρώτη ελληνική τηλεοπτική σειρά για την οποία δόθηκε η δυνατότητα παρακολούθησής της με υπότιτλους μέσω teletext, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε ανθρώπους με προβλήματα ακοής να παρακολουθήσουν ελληνική σειρά υποτιτλισμένη.

«Κλεμμένα Όνειρα» από την Αλβανία έως το Πακιστάν

Τα «Κλεμμένα Όνειρα» (2011- 2015) ήταν μια δραματική σειρά του Mega που ολοκληρώθηκε μετά από 4 κύκλους και 527 επεισόδια. Οι επιδόσεις που κατέγραφε η σειρά ήταν υψηλές. Εκτός συνόρων, προβλήθηκε στη γειτονική Αλβανία (Endrrat e Vjedjura) και το μακρινό Πακιστάν. Επίσης, εκδήλωση ενδιαφέροντος υπήρξε και από τα Σκόπια, την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας.

 Το «Μπρούσκο» μέθυσε 52 χώρες

Το «Μπρούσκο» (2013- 2017) ήταν μια ελληνο- κυπριακή σειρά που μέθυσε από τη δόξα και τα πολλά ταξίδια στο εξωτερικό. Βγήκε στον «αέρα» από τον ΑΝΤ1, σε σενάριο Βάνας Δημητρίου, με πρωταγωνιστές τους Αποστόλη Τότσικα, Ανδρέα Γεωργίου, Ελένη Βαΐτσου, Εβελίνα Παπούλια, Γιώργο Ζένιο και Τζόυς Ευείδη, προβλήθηκε και σε ακόμη 52 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων η Ουκρανία, η Εσθονία, η Σλοβενία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αργεντινή, η Κολομβία, το Περού, η Ουρουγουάη, το Μεξικό, η Βενεζουέλα, ο Παναμάς και η Χιλή, σημειώνοντας εξίσου μεγάλη επιτυχία.

«Τατουάζ» στο Ντουμπάι

Μια ακόμη παραγωγή του Ανδρέα Γεωργίου που είδε τις μετοχές της να ανεβαίνουν στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Ντουμπάι είναι και «Το τατουάζ». Η δραματική-αστυνομική-ερωτική τηλεοπτική σειρά παραγωγής 2017-2019, μεταδόθηκε από τον ALPHA με σαρωτικά ποσοστά τηλεθέασης. Το σενάριο της σειράς υπογράφει η Βάνα Δημητρίου.

Δάνεια και αντιδάνεια

Εκτός από τις 100% ελληνικές παραγωγές υπάρχουν και οι σειρές που έγιναν δημοφιλείς μέσα από την ελληνική τους έκδοση. Ο «Λάκης ο Γλυκούλης» (2008- 2010) προήλθε από την Κολομβιανή σειρά «Pοcholo». Η επιτυχία του remake στη χώρα μας ήταν πολύ μεγάλη. Έτσι, «ταξίδεψε» μέχρι τη Βουλγαρία και προβλήθηκε από την τηλεόραση του BNT1 ως «Η οικογένεια του Λάκη». Το «Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα» βασίστηκε στην ισπανική σειρά «Escenas de Matrimonio». Η σειρά έκανε μεγάλη επιτυχία με την ελληνική της έκδοση και προβλήθηκε το 2016 στη Βουλγαρία ως «Διαπληκτισμοί». «Η Οικογένεια Βλάπτει» υπήρξε ένα remake για την τηλεόραση του Mega από την ισπανική σειρά «La Familia Mata». Η σειρά προβλήθηκε σε μεταγλώττιση στη γειτονική Βουλγαρία. Πρόκειται για εισαγόμενα τηλεοπτικά προϊόντα τα οποία με ένα καλό πακετάρισμα τα στείλαμε ξανά σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Επιτυχία.